Linda Steg Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw

Prof. dr. Linda Steg is op 26 april koninklijk onderscheiden tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. Steg (Ooststellingwerf, 1965), hoogleraar Omgevingspsychologie van de faculteit Gedrags- & Maatschappijwetenschappen aan de RUG, geldt internationaal als een van de meest vooraanstaande, onomstreden experts op haar vakgebied. De afgelopen 25 jaar heeft ze op zeer uitzonderlijke wijze haar expertisegebied, de omgevingspsychologie, ontwikkeld en toegepast op een van de meest urgente maatschappelijke vraagstukken van deze tijd: energietransitie en klimaatverandering.

Baanbrekend wetenschappelijk werk

Nationaal en internationaal heeft Steg naam gemaakt met haar baanbrekende, wetenschappelijke werk, waarbij zij op basis van psychologische theorieën maatschappelijk relevant onderzoek doet naar de factoren die menselijk gedrag beïnvloeden op het gebied van milieu en energie. Hoe kunnen mensen worden gemotiveerd om efficiënter met energie om te gaan? Hoe kunnen ze worden geprikkeld om duurzaam voedsel te consumeren of hun afval te scheiden? Welke factoren zijn van belang bij de keuze om een elektrische auto aan te schaffen? Aansprekende voorbeelden van toepassingen die voortkomen uit haar vertaling van psychologische inzichten naar grote maatschappelijke vraagstukken. Vervolgens onderzoekt zij in hoeverre het mogelijk is om effectieve interventies te ontwikkelen die deze factoren - en daarmee milieuvriendelijk gedrag - stimuleren. Met haar onderzoek levert ze samen met haar onderzoeksgroep een wezenlijke bijdrage aan duurzame veranderingen op dit gebied.

Wetenschappelijke erkenning

De grote erkenning die ze wereldwijd krijgt, blijkt uit haar vele publicaties in wetenschappelijke toptijdschriften, zoals Science, Nature Energy en Nature Climate Change. Wereldwijd behoort ze tot een van de meest geciteerde wetenschappers op het gebied van de sociale wetenschappen. Drie keer – in 2014, 2016 en 2017 – werd zij door Thomson-Reuters uitgeroepen tot een van ’s werelds meest invloedrijke sociale wetenschappers. In 2017 werd zij gekozen tot lid van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen op basis van haar hoogwaardige wetenschappelijke prestaties. Als wetenschappelijk directeur van de landelijke onderzoeksschool het Kurt Lewin Instituut zet zij zich voortvarend in om het onderzoek in de sociale psychologie en de toepassing ervan te stimuleren.

Verder kijken dan haar eigen discipline

Steg geldt als een van de drijvende krachten achter een geïntegreerde probleemanalyse en beleidsplanning op het gebied van energie en klimaat, waarbij ze zich voornamelijk richt op de menselijke factor. Daarbij beperkt ze zich niet tot haar eigen vakgebied, maar zoekt ze altijd de samenwerking met andere disciplines. Zo verbindt zij inzichten uit de psychologie over het menselijk gedrag met inzichten uit veel andere, met name ook technisch-wetenschappelijke disciplines. Binnen verschillende multidisciplinaire samenwerkingsverbanden vervult zij een centrale rol, waarbij ze nauw samenwerkt met zowel een zeer breed palet aan wetenschappers als met regionale, nationale en internationale overheidsinstellingen, industrieën en maatschappelijke organisaties. Zo werkte ze met economen en verkeerskundigen aan de ontwikkeling van slimme prikkels voor duurzame mobiliteit in het project Urban Smart Measures and Incentives for Quality of Life Enhancement. Deze prikkels zijn een combinatie van financiële lasten en beloningen, waardoor ze kostenneutraal kunnen zijn, en deelnemers kunnen vergunningen met elkaar ruilen in een virtuele marktomgeving.

Inzichten toepassen in de praktijk van de beleidsmakers

Steg zet zich op uitzonderlijke wijze in om inzichten uit haar onderzoek toe te passen in de praktijk. Een voorbeeld is het uitvoerige rapport dat ze heeft opgesteld als lid van de Adviescommissie voor Duurzame Leefstijlen van de Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur. Dit rapport helpt beleidsmakers om gedragskennis toe te passen in hun milieubeleid met behulp van inzichten in het bevorderen van milieuvriendelijk gedrag. Op basis van deze inzichten is een gedragstoets gemaakt waarmee beleidsmakers kunnen afwegen welke factoren dit gedrag beïnvloeden en hoe ze bepaalde beleidsinstrumenten kunnen inzetten om milieuvriendelijk gedrag te stimuleren.

Actief binnen internationaal toponderzoek

Als coördinator van het internationale Platform for Energy Research in the Socio-Economic Nexus zet Steg zich sinds 2015 actief in om Europees toponderzoek binnen de sociaaleconomische wetenschappen naar energie te stimuleren. Daarnaast adviseert zij de Europese commissie op het gebied van energie als lid van de Expertgroep RTD-AGE van het Directoraat-Generaal Onderzoek en Innovatie. Verder is zij één van de auteurs van de rapportage van het Intergovernmental Panel on Climate Change, 6th Assessment van de Verenigde Naties en de wereldorganisatie van meteorologen. Hierin worden door de best gekwalificeerde onderzoekers wereldwijde klimaatveranderingen, de gevolgen hiervan en eventuele beleidsopties in kaart gebracht. Steg brengt sociaalwetenschappelijke kennis in om overheden en organisaties meer inzicht te geven in strategieën om klimaatverandering tegen te gaan en om er op een succesvolle manier mee om te gaan. In haar aandeel beschrijft zij hoe beleidsmakers sociaalwetenschappelijke kennis kunnen toepassen om duurzame en acceptabele energiesystemen te ontwikkelen.

Succesvolle, internationale Summer School

In 2009 organiseerde Steg de eerste internationale Summer School on Theories in Environmental Psychology. Als voorzitter is zij nog steeds betrokken bij deze succesvolle Summer School, die daarna werd georganiseerd in Denemarken, Italië en Ierland. Tijdens deze Summer School gaan PhD-studenten aan de slag met problemen uit de praktijk die overheden en bedrijven aanleveren. In een week tijd maken ze een onderzoeksvoorstel om deze problemen te adresseren onder begeleiding van experts uit de omgevingspsychologie. Aan het eind van de week presenteren ze hun bevindingen aan overheden en bedrijven.

Inspirerend rolmodel

Steg staat bekend als een inspirerend rolmodel voor jonge onderzoekers en is zeer actief als begeleider: een superster volgens velen. Ze heeft inmiddels vijftien promotietrajecten succesvol begeleid en heeft op dit moment nog zestien PhD-studenten en postdocs onder haar hoede. Haar studenten publiceren in internationale toptijdschriften en vinden hun weg naar universiteiten, overheden en bedrijfsleven. In 2016 heeft Steg de master Environmental Psychology gestart met als doel studenten kennis en vaardigheden bij te brengen waarmee ze de menselijke dimensie van milieu- en energieproblemen kunnen begrijpen. Zo leidt ze een nieuwe generatie studenten op in het doen van discipline overstijgend onderzoek, waar ze kennis uit de sociale wetenschappen leren toepassen om de maatschappelijke problemen op het gebied van milieu en energie te helpen oplossen.

Meer informatie

• Vier RUG-hoogleraren koninklijk onderscheiden
• Jacquelien Scherpen
• Martha Roggenkamp
• Oscar Kuipers