Bart van Wees benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw

Prof.dr.ir. Bart van Wees is donderdag benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw . Burgemeester Den Oudsten van de gemeente Groningen decoreerde hem tijdens de FET International Workshop.

Bart van Wees (Nootdorp, 1961), hoogleraar Technische Natuurkunde aan de RUG, staat bekend als een autoriteit op zijn vakgebied en wordt beschouwd als een van de beste natuurkundigen ter wereld. Hij is een briljante wetenschapper op het uiterst complexe gebied van de elektrische geleding in nanostructuren en voerde pionierswerk uit op het nieuwe vakgebied van de spintronica (rotatie van elektronen). Voor zijn baanbrekende werk kreeg hij in 2016 de NWO-Spinozapremie uitgereikt, ook wel de Nederlandse Nobelprijs genoemd.

Wetenschappelijke doorbraak

Al vroeg in zijn wetenschappelijke loopbaan onderscheidde Van Wees zich door een revolutionaire doorbraak te bereiken in het onderzoek naar de kwantificering van het geleidingsvermogen van een puntcontact. Hiervoor reikte de University of Illinois hem in 1990 de McMillan Award uit en ontving hij twee jaar later samen met twee collega’s de Shell Prijs. De inhoud van zijn meest geciteerde artikel uit 1987 over dit onderzoek is sindsdien terug te vinden in alle leerboeken over gekwantificeerde geleidingsstappen.

Pionier op het gebied van spintronica

Na zijn overstap naar RUG in 1991 vervolgde hij zijn pionierswerk met fundamenteel onderzoek naar de supergeleiding in nanostructuren, een vakgebied dat naderhand grotendeels op zijn werk is gebaseerd. Hiermee legde hij de basis voor zijn huidige, internationaal vooraanstaande positie als world-leading wetenschapper. Inmiddels richt zijn onderzoek zich op een totaal nieuw onderzoeksgebied: de spintronica oftewel het onderzoek naar de rotatie van elektronen. Zo slaagde hij er als eerste ter wereld in om een zogenaamde spin-injectie in grafeen te bewerkstellingen. Grafeen is een nieuw, heel dun, tweedimensionaal materiaal dat bestaat uit een enkele laag koolstofatomen gerangschikt op een rooster met een honingraatstructuur. Zowel de toepassingsmogelijkheden als de economische impact van dit onderzoek voor het bedrijfsleven zijn ongekend. Verder heeft zijn werk niet alleen geleid tot belangwekkende inhoudelijke ontdekkingen, maar ook tot doorbraken die maatschappelijk relevant zijn. Zo onderzoekt hij eigenschappen die ook optreden bij kamertemperatuur in materialen die te gebruiken zijn in de praktijk. Hij weet op uitmuntende wijze fundamenteel onderzoek te verbinden met praktische toepassingen.

Uitzonderlijk aantal excellente publicaties

Met zijn grote passie voor de natuurkunde en zijn unieke talent is Van Wees een bijzonder productieve wetenschapper met meer dan 250 wetenschappelijke publicaties op zijn naam, die zonder uitzondering excellent zijn, en ruim 18.000 citaties. Hij behoort tot de absolute wereldtop op zijn vakgebied en weet als geen ander de wetenschap te vermaatschappelijken. Hij is ook zeer succesvol als het gaat om het verwerven van personele en financiële steun voor zijn onderzoek vanuit Nederland en Europa. Verder staat hij bekend als iemand die altijd bezig is met zijn werk en nooit stopt of opgeeft. Met zijn innovatieve benadering en uitmuntende prestaties behaalt hij originele resultaten die vrijwel altijd excellent van kwaliteit zijn. Op deze manier heeft hij de Nederlandse natuurkunde in het centrum van de wetenschappelijke kaart gezet. Hij heeft eigenhandig al meer bereikt op meerdere onderzoeksterreinen dan menig wetenschapper in zijn hele leven. Gevoed door passie, nieuwsgierigheid en de drive om steeds meer te weten, blijft hij zoeken naar nieuwe kennis en gaat hij onvermoeibaar door met het ontwikkelen van originele en vaak ingenieuze natuurkundige experimenten.

Leidende rol op wetenschappelijk en maatschappelijk gebied

Van Wees heeft een leidende rol gespeeld in de aanvraag en uitvoering van het Graphene Flagship, een programma voor toekomstige en opkomende technologie. De Europese Commissie kent om de paar jaar zo’n flagship toe aan een onderzoeksgebied dat wetenschappelijk en maatschappelijk van groot belang is voor Europa. Dat het Graphene Flagship een subsidie van 1 miljard euro heeft ontvangen illustreert zijn internationale, wetenschappelijke gezag. Onder zijn leiding hebben de onderzoekers van het Graphene Flagship grote vooruitgang geboekt op het gebied van het fundamentele onderzoek naar spintronica. De ambitie ligt inmiddels op het vinden van praktische toepassingen.

Van onschatbare waarde voor Gronings onderzoek en onderwijs

Daarnaast is Van Wees van onschatbare waarde voor de faculteit Science and Engineering van de RUG, mede vanwege zijn leidende rol in de wetenschappelijke en bestuurlijke aansturing van het NanoLabNL, dé Nederlandse organisatie voor nanotechnologisch onderzoek en het nieuwe Groningen Engineering Center. In 2004 was hij een van de oprichters van het TopMaster Programma Nanoscience van de RUG, een master die verschillende malen het predicaat exemplarisch heeft gekregen en al zes jaar in de top drie staat van de Keuzegids voor alle Nederlandse masterprogramma’s.

Belangwekkende prijzen en eerbewijzen

Voor zijn baanbrekende prestaties heeft Van Wees een groot aantal belangwekkende prijzen en eerbewijzen ontvangen. Zo werd hij in 2009 lid van de KNAW en in 2014 Fellow van de American Physical Society. De belangrijkste prijs die hij ontving is natuurlijk de NWO-Spinozapremie die hij in 2016 kreeg voor zijn voortreffelijke onderzoek en zijn inspirerende uitstraling voor jongere onderzoekers.

De ‘Van Wees’-school

Van Wees ziet het als een van zijn kerntaken om studenten en jonge wetenschappers te inspireren en motiveren. Ook heeft hij altijd vrouwen in de fysica actief ondersteund als mentor. Hij is een uitstekende docent die er op zijn eigen kalme manier in slaagt om complexe materie helder over te brengen. Hij zit altijd vol nieuwe, creatieve ideeën en inspireert anderen om te komen met originele denkbeelden. Ondanks zijn volle agenda maakt hij altijd tijd voor zijn studenten en onderzoekers. Hij geeft ze ruimte en verantwoordelijkheid en daagt ze uit zichzelf te overtreffen. Zijn vakgroep vormt een broedplaats van talent. Zo groeien studenten, promovendi en postdoctorale onderzoekers onder zijn hoede uit tot kritische, onafhankelijk denkers, die net als hij wars zijn van fake news in de wetenschap en een sterk gemotiveerde zoeker naar de wetenschappelijke waarheid. Velen van hen werken inmiddels als onderzoeker in het bedrijfsleven of zijn hoogleraar geworden. Vanuit de broedplaats van talent die hij om zich heen creëert, is zo een echte ‘Van Wees’-school ontstaan.

Meer informatie

• Profielpagina met video's over zijn werk
• Prof.dr.ir. Bart van Wees