Kritiek op Nature-onderzoek naar bovengrens aan levensduur: één 122-jarige vrouw beïnvloedt de statistiek

Nick Brown, promovendus aan het UMCG, en RUG-onderzoeker Casper Albers hebben samen met Stuart Ritchie van de universiteit van Edinburgh vier ernstige tekortkomingen beschreven van een onderzoek dat in oktober 2016 in het toonaangevende wetenschappelijke tijdschrift Nature werd gepubliceerd. Zij hebben het peer-review proces van dat onderzoek doorlopen en hun kritiek is 27 juni eveneens in Nature gepubliceerd.

Voor het artikel ‘Evidence for a limit to human lifespan’ (‘Bewijs voor een grens aan de menselijke levensduur’) hadden de auteurs (Dong et al., 2016) longitudinale sterftecijfers bestudeerd en kwamen tot de conclusie dat de menselijke levensduur een bovengrens heeft van ongeveer 115 jaar. Na een gestage stijging van de maximumleeftijd gedurende enkele decennia, observeerden de onderzoekers over de afgelopen twintig jaar een lichte daling. Deze studie kreeg de nodige media-aandacht, inclusief kritiek op de methodologische onderbouwing (zoals in de NRC, Van Santen, 2016).

Kritische beschouwing

In de kritische beschouwing van Brown, Albers en Ritchie beschrijven zij vier ernstige tekortkomingen:

Ten eerste, Dong et al hebben dezelfde dataset gebruikt om hun hypotheses te genereren als om deze te testen. Het is statistische basiskennis dat dit een twijfelachtige praktijk is: dit leidt tot een overdaad aan vals-positieve resultaten.

Ten tweede, de hoofdconclusie over het maximum aan de levensduur is gebaseerd op regressieanalyses met n = 33 observaties. Het spreekt voor zich dat zulke kleine steekproeven ongeschikt zijn voor sterke uitspraken. De steekproef is echter niet alleen klein, maar ook nog ongeschikt voor een (standaard-)regressieanalyse: de zogenaamde onafhankelijkheids-aanname wordt geschonden. De metingen zijn de leeftijden van de oudste levende persoon op aarde. Vanzelfsprekend kan iemand pas de oudste persoon worden als de vorige oudste persoon overlijdt: er is dus een duidelijke relatie tussen de metingen. Er bestaan statistische methoden om zulke data te onderzoeken, maar die zijn niet gebruikt.

Ten derde wordt er ook een tweede, grotere, dataset geanalyseerd met een onnodig ingewikkeld regressiemodel (gebaseerd op zogenaamde smoothing splines). Brown et al laten zien dat een eenvoudig lineair regressiemodel minstens zo goed past bij de data.

Het vierde punt van kritiek in Brown et al is het belangrijkste. Zoals de bovenste grafiek laat zien, suggereren de analyses van Dong et al een duidelijke trendbreuk in maximumleeftijd rond 1995. Echter, deze breuk kan volledig verklaard worden door één enkele meting: Jeanne-Louise Calment was een Française, geboren in 1875 en overleden in 1997 op een indrukwekkende 122-jarige leeftijd. Voor zover bekend heeft nog nooit iemand zo lang geleefd als Calment. Zou Calment zeven jaar later geleefd hebben, dus van 1882 tot 2004, dan verdwijnt het effect dat Dong et al vonden als sneeuw voor de zon (zie onderste grafiek). Eén 122-jarige vrouw is daarmee een van de dragende pijlers van de theorie dat mensen niet ouder kunnen worden dan 115 jaar...

Link naar het artikel: No evidence for limited human lifespan

Referenties:

Brown, N.J.L., Albers, C.J., Ritchie, S.J. (2017) No evidence for limited human lifespan. Nature.

Dong, X., Milholland, B. & Vijg, J. (2016). Evidence for a limit to human lifespan. Nature .

Van Santen, H. (2016). Nature article is wrong about 115 year limit on human lifespan. NRC Handelsblad .