Dode Zeerollen-onderzoek krijgt 5 ton van NWO-FWO

Uit analyse van de inhoud van de Dode Zeerollen komt naar voren dat de verschillende teksten een religieus divers beeld laten zien. Dit kan verklaard worden vanuit de ontwikkeling van het vroege jodendom door de tijd heen - of was er wellicht sprake van verschillende religieuze gemeenschappen waartoe de individuele schrijvers van de manuscripten behoorden? Prof.dr. Mladen Popović van de Faculteit Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap van de RUG en prof. dr Eibert Tigchelaar van de Faculteit Theologie en Religiewetenschappen van de KU Leuven ontvangen 500.000 euro subsidie om onderzoek te doen naar mogelijke tekstuele en religieuze gemeenschappen.

Grote subsidie

Op 1 februari is bekendgemaakt dat Samenwerking Vlaanderen – Nederland, een gezamenlijk programma van FWO (Fonds Wetenschappelijk Onderzoek – Vlaanderen) en NWO (Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek), een subsidie van 500.000 euro toekent aan het onderzoek hiernaar. Het onderzoeksproject, getiteld Models of Textual Communities and Digital Palaeography of the Dead Sea Scrolls, wordt geleid door prof. dr. Mladen Popović van het Qumran Instituut van de Faculteit Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap van de RUG en prof. dr. Eibert Tigchelaar van de Onderzoekseenheid Bijbelwetenschap van de Faculteit Theologie en Religiewetenschappen van de KU Leuven. Dankzij de steun van NWO/FWO kan de samenwerking tussen de universiteiten in Groningen en Leuven, met twee internationaal toonaangevende onderzoekscentra op het gebied van de Dode Zeerollen, nu en in de toekomst nog verder worden uitgebouwd. Popović en Tigchelaar zullen in hun onderzoeksteam worden bijgestaan door twee PhD-studenten. Het onderzoek zal naar verwachting vier jaar duren. Ook zullen een congres en workshops worden georganiseerd.

Nieuwe onderzoeksmethode

Het is pas recentelijk dat alle Dode Zeerollen zijn uitgegeven en het geheel kan worden overzien. Er is een nieuwe fase van onderzoek aangebroken waarbij oudere hypothesen, gebaseerd op een deel van het bewijsmateriaal, moeten worden herzien of afgewezen. De nieuwe onderzoeksmethode van de digitale paleografie (het digitaal analyseren en ontcijferen van oude geschriften) maakt het mogelijk om te onderzoeken hoe de individuele tekstschrijvers zich verhielden tot mogelijke tekstuele en religieuze gemeenschappen van mensen die zich verenigden rondom het begrijpen en produceren van deze manuscripten. Sommige teksten hieruit zouden later als heilig worden beschouwd en tot de Bijbel gaan behoren.

Publieke debat

Is de heterogeniteit en religieuze diversiteit van de teksten van de Dode Zeerollen ‘slechts’ het gevolg van de evolutie van het vroege jodendom, of van verschillende tekstuele gemeenschappen die zich meer dan tweeduizend jaar geleden met de productie en interpretatie van deze teksten bezighielden? Was er wellicht sprake van onderscheiden maar verbonden groepen of stromingen die zich op verschillende plaatsen bevonden? Deze vragen staan centraal in het nieuwe onderzoek. De Dode Zeerollen zullen hiertoe zowel op inhoudelijk als materieel niveau onderzocht en geanalyseerd worden. Het onderzoek kan nieuw licht werpen op culturele evolutie, en in het bijzonder op de vorming van de Bijbel, een van de meest invloedrijke teksten in de wereldgeschiedenis. Dit is ook in onze huidige tijd van belang omdat religieuze tradities en claims op ‘heilige boeken’ zoals Bijbel of Koran een rol spelen in publieke debatten.

Meer informatie