Lokale duurzame energie-initiatieven versterken met innovatieve technologie

Een duurzame samenleving vraagt om meer ruimte voor lokale initiatieven en innovatieve technologie. Bovendien zijn uitvoerbare scenario’s nodig, waarin lokaal opgewekte duurzame energie aansluit bij de bestaande energiesystemen. NWO heeft een subsidie van 375.000 euro toegekend aan de Rijksuniversiteit Groningen (dr. Henny van der Windt) en de Universiteit Twente (dr.ir. Ellen van Oost) voor een onderzoek naar de technische én maatschappelijke mogelijkheden voor lokale duurzame energiesystemen. Ook enkele bedrijven dragen inhoudelijk en financieel bij aan het onderzoek, waardoor 500.000 euro in het project wordt geïnvesteerd.

Het onderzoek past bij uitstek binnen het programma Maatschappelijk Verantwoord Innoveren van NWO, dat immers is bedoeld om technologische onderzoek af te stemmen op de maatschappelijke behoeften van burgers en bedrijven.

Sociaal en technologisch

De opkomst van lokale energiecoöperaties lijkt een belangrijke sociale innovatie te zijn die het landschap van duurzame energieontwikkeling sterk kan veranderen. In dit onderzoeksproject staat de vraag centraal hoe deze lokale initiatieven beter kunnen aansluiten bij technologische energie-innovaties. Het wispelturige karakter van duurzame energiebronnen als zon en wind vraagt om slimme innovaties voor duurzame lokale energieopslag en -aansturing. Wederzijdse afstemming is van wezenlijk belang om de rol van decentrale energiesystemen in de overgang naar een duurzame samenleving te versterken.

Bedrijven

Twee concrete technologieën staan in het onderzoek centraal, beide nieuwe innovatieve, duurzame vormen van lokale energie-opslag, de milieuvriendelijke zeezoutbatterij van het bedrijf Dr.Ten, en een slim thermisch opslagsysteem dat is ontwikkeld door Ecovat. Cogas Duurzaam is als netwerkbedrijf geïnteresseerd in de vraag hoe de elektriciteitsvoorziening beter georganiseerd kan worden en is daarom een belangrijke partner in het project.

Lessen

Een van de vragen is welke technologieën Nederlandse energiecoöperaties, met name in Noord- en Oost-Nederland, gebruiken en eventueel aanpassen om hun doelen op het gebied van duurzaamheid en autonomie te realiseren. Omdat de Nederlandse initiatieven van recente datum zijn, zal een vergelijking worden getrokken met soortgelijke collectieven uit de Nederlandse geschiedenis rond beheer van water en landbouwgrond. Bovendien wordt nagegaan wat van de aanpak van Deense, Duitse en andere Europese energiecoöperaties kan worden geleerd. Het Deense eiland Samsø en het Duitse dorp Lathen zijn bijvoorbeeld energieneutraal en kennen beide een actieve energiecoöperatie.

Samenwerking

Het multidisciplinaire onderzoek omvat historische, sociaalwetenschappelijke en technisch-natuurwetenschappelijke benaderingen. Het wordt uitgevoerd door de Science & Society Group van de RUG en door de Science, Technology & Society Studies (STePS groep) van de UT, in samenwerking met de Hanzehogeschool Groningen, de Energy Academy Europe in Groningen, onderzoekers van het Green Energy Initiative (UT) en de genoemde bedrijven. Ook andere belanghebbenden bij de invoering van lokale duurzame energie worden actief bij het project betrokken zoals energiecoöperaties, overheden, milieufederaties en de bedrijven Enexis, PvD IMC en De Klerk Media.

Toekomstscenario’s

Het project wil bouwstenen aanleveren voor een duurzame samenleving waarin meer ruimte is voor lokale initiatieven en innovatieve technologie. Een van de doelen is om scenario’s te ontwikkelen voor lokale duurzame energie, die meer of mindere mate aansluiten bij de bestaande energiesystemen.

Contact

Dr. Henny J. van der Windt, Science & Society Group, Rijksuniversiteit Groningen.