Bewegingsonderwijs belangrijk bij ontwikkelen schoolprestaties speciaal basisonderwijs

Kinderen met leerproblemen in het speciaal basisonderwijs hebben over het algemeen slechtere grove motorische vaardigheden dan leeftijdgenootjes in het reguliere onderwijs. Zij ontwikkelen deze vaardigheden wel, maar op 11-jarige leeftijd hebben ze nog steeds een achterstand van tenminste 3 jaar ten opzichte van andere 11-jarigen. Bovendien blijken deze vaardigheden samen te hangen met hun schoolprestaties. Dit blijkt uit het proefschrift van bewegingswetenschapper Marieke Westendorp van het Universitair Medisch Centrum Groningen. Een balvaardigheidprogramma lijkt hun planningsvaardigheden en het probleemoplossend vermogen te verbeteren. Zij promoveert op 26 mei op haar onderzoek aan de Rijksuniversiteit Groningen.

In Nederland gaan circa veertigduizend kinderen naar het speciaal basisonderwijs. Dit biedt onderwijs aan kinderen met leerproblemen. Dit zijn kinderen die extra zorg nodig hebben om zich goed te kunnen ontwikkelen wegens specifieke leerproblemen, gedragsproblemen en/of een verlaagd intelligentie niveau. In zowel het onderwijs aan deze kinderen als het onderzoek naar deze groep ligt de focus op de cognitieve ontwikkeling. Veel minder aandacht is er voor de motorische ontwikkeling, terwijl de motorische ontwikkeling een belangrijke rol speelt in de algemene ontwikkeling van het kind.

In haar onderzoek ging Westendorp na welke relaties er zijn tussen de grove motorische ontwikkeling en cognitieve ontwikkeling (executieve functies en schoolprestaties) van kinderen met leerproblemen in het speciaal basisonderwijs in de leeftijd van 7 tot en met 12 jaar. Het belang hiervan ligt vooral in het ontwikkelen van passend onderwijs voor deze kinderen.

Slechtere motorische vaardigheden

Uit het onderzoek van Westendorp blijkt dat kinderen in het speciaal basisonderwijs slechtere motorische vaardigheden hebben dan hun leeftijdsgenootjes in het reguliere onderwijs. Zij ontwikkelen deze wel, maar hebben op 11-jarige leeftijd nog steeds een achterstand van zo’n 3 jaar ten opzichte van hun leeftijdgenootjes. Zij stelt tevens vast dat er een specifiek verband is tussen grove motorische vaardigheden en cognitieve vaardigheden.

Effect balvaardigheidprogramma

Volgens Westendorp is specifieke aandacht voor het oefenen van grove motorische vaardigheden noodzakelijk voor kinderen met leerproblemen in het speciaal basisonderwijs. Zij ging het effect van een balvaardigheidprogramma na. Dit blijkt niet alleen effectief te zijn om de balvaardigheden van deze kinderen te verbeteren, maar lijkt ook positieve invloed te hebben op hun executieve functies, in het bijzonder op planningsvaardigheden en het probleemoplossend vermogen.

Lessen bewegingsonderwijs zeer belangrijk

Westendorp adviseert leerkrachten extra aandacht te besteden aan het ontwikkelen van grove motorische vaardigheden. Dat kan bij uitstek tijdens de lessen bewegingsonderwijs. “Het is hierbij van belang om rekening te houden met niveauverschillen van de kinderen. Biedt daarom alle oefeningen op verschillende niveaus aan en geef kinderen individueel en specifieke feedback”, aldus Westendorp. De resultaten van haar onderzoek onderstrepen het belang van een goede grove motorische ontwikkeling. Westendorp: “Het geeft eens te meer het grote belang aan van kwalitatief goed bewegingsonderwijs voor kinderen. Ik hoop dat deze resultaten leiden tot grotere bewustwording in samenleving en politiek dat bewegingsonderwijs een belangrijk schoolvak is.”

Curriculum Vitae

Drs. M. Westendorp-Haverdings (Zuidlaren, 1981) studeerde bewegingswetenschappen aan de Rijksuniversiteit Groningen. Zij verrichtte haar onderzoek in het UMCG bij het Centrum voor Bewegingswetenschappen en het onderzoeksinstituut Behavioral and Coginitive Neurosciences (BCN). De titel van haar proefschrift is: ‘Movement and cognition. The relationship between gross motor skills, executive functioning, and academic achievement in children with learning disorders’.