Fruitvlieg cruciaal in ontwikkeling nieuw medicijn tegen hartritmestoornis

Dr. Bianca Brundel van de Afdeling Klinische Farmacologie van het UMCG heeft de werking van een nieuw geneesmiddel tegen de hartritmestoornis boezemfibrilleren aangetoond. “Ons onderzoek laat zien dat dit nieuwe geneesmiddel de schade aan het hart voorkomt, die ontstaat bij boezemfibrilleren. Het is het eerste geneesmiddel dat zulke schade tegengaat, en de progressie van de ritmestoornis remt. Het middel wordt nu al in experimentele studies getest bij mensen. Als dat goed gaat, zou het middel over 5-10 jaar al op de markt kunnen komen”, zegt Brundel. Zij publiceerde haar bevindingen vorige week online in het toonaangevende tijdschrift Circulation.

De werkzaamheid van het nieuwe geneesmiddel werd door Brundel eerst aangetoond in fruitvliegen. “De hartcellen van de fruitvlieg lijken zoveel op die van de mens, dat je ze heel goed kunt gebruiken om boezemfibrilleren in te onderzoeken”, stelt Brundel. Samen met de afdeling Celbiologie van het UMCG heeft zij de methode ontwikkeld. “Wij kunnen in het hartje van de fruitvlieg boezemfibrilleren opwekken. Dan achterhalen we eerst welke eiwitten betrokken zijn bij hartschade door bepaalde genen aan of uit te zetten. Als we die eiwitten gevonden hebben, testen we in de fruitvlieg welke nieuwe geneesmiddelen de hartschade voorkomen. Daarbij sprong de gunstige werking van dit nieuwe middel in het oog.”

Hart klopt onregelmatig

Boezemfibrilleren is de meest voorkomende vorm van hartritmestoornissen. Er is sprake van een verstoring van de elektrische prikkels die het hart zelf afgeeft om het te laten kloppen. Bij boezemfibrilleren klopt het hart onregelmatig en meestal te snel. Daardoor voelen veel patiënten zich vermoeid of gejaagd. Boezemfibrilleren kan ook gevaarlijk zijn, omdat het de kans op een hersenbloeding en het ontwikkelen van hartfalen vergroot. De klachten van patiënten variëren sterk: sommige mensen merken er nauwelijks iets van, terwijl bij anderen klachten als hartkloppingen zeer vervelend en beperkend zijn.

Progressief

Boezemfibrilleren is in 2010 bij ruim 5 miljoen mensen in West Europa vastgesteld. Ongeveer 8% van de ouderen krijgt hier last van, maar het komt ook steeds meer voor bij jongeren. Vooral mensen met ernstig overgewicht of verhoogde bloeddruk lopen kans de aandoening te ontwikkelen. Daarnaast komt het ook bij duursporters voor. “Op het moment dat het hart boezemfibrilleren ontwikkelt, treedt al schade aan de hartcellen op. En die schade veroorzaakt weer meer boezemfibrilleren: je komt er dus niet meer van af”, licht Brundel toe. Daardoor verloopt de ziekte progressief en veroorzaakt het steeds meer schade aan de hartcellen.

Estafettestokje

Het onderzoek van Brundel past goed in de samenwerking tussen de universiteit en farmaceutische industrie. “Bij de universiteit zijn we heel goed in fundamenteel wetenschappelijk onderzoek. In mijn vakgebied gaat het dan om te begrijpen wat er precies in de hartcel gebeurd tijdens boezemfibrilleren. Daarmee ontwikkelen we nieuwe aangrijpingspunten voor behandeling. Vervolgens kunnen wij in onze modellen nieuwe geneesmiddelen testen. Daarna pakt de industrie het stokje over, en zorgt dat het medicijn op de juiste manier bij patiënten wordt getest en op de markt komt”, aldus Brundel. “Onze kracht ligt ook in de vernieuwing van onderzoeksmethoden naar de werking van stoffen bij boezemfibrilleren. Zo hebben wij in deze studie aangetoond dat we met onderzoek op fruitvliegen en gekweekte hartcellen van muizen goed de werkzaamheid van deze geneesmiddelen kunnen aantonen.” Brundel is uitgenodigd om in Washington bij de Amerikaanse Heart Rhythm Society haar nieuwste bevindingen te komen toelichten.

Noot voor redactie

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de persvoorlichters van het UMCG, bereikbaar op telefoonnummer (050) 361 22 00