Neurowetenschappers geven inzicht in wisselwerking tussen aanraking en emotie

Een heteroseksuele man kan een liefkozing door een vrouw als goddelijk ervaren en een zelfde liefkozing door een man als beangstigend. Hoe werkt dat in de hersenen? Het onderzoekersechtpaar Valeria Gazzola en Christian Keysers, beiden werkzaam aan het Nederlands Instituut voor Neurowetenschappen (NIN) van de KNAW en het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG), publiceren daarover deze week een artikel in het toonaangevende wetenschappelijke tijdschrift Proceedings of the National Academy of Sciences. Dat werpt nieuw licht op het oude idee dat er in de hersenen gebieden zijn die aanraking objectief registreren, en andere die subjectief beoordelen.

Voor hun onderzoek bekeken Keysers en Gazzola de hersenactiviteit van mannelijke proefpersonen die in twee verschillende situaties sensueel over hun been werden gestreeld. In de ene situatie zagen de proefpersonen een filmpje van een aantrekkelijke vrouw die zich vooroverboog om hen te strelen. In de tweede situatie zagen ze een mannelijke man die hetzelfde deed. Tijdens het bekijken van deze filmpjes werden ze sensueel over hun been gestreeld en dachten ze dat ze door de vrouw of de man werden gestreeld. Ze wisten niet dat het in werkelijkheid steeds de vrouw was die hen streelde. Zoals verwacht vonden ze de streling door de vrouw aangenaam en de streling door de man niet. Maar wat gebeurde er in de hersenen van de deelnemers?

'Volgens de klassieke theorieën over de werking van het brein is er een deel van onze hersenen dat objectief de fysieke eigenschappen van een aanraking op de huid weergeeft. Dat wordt de somatosensorische cortex genoemd. Maar er zijn andere delen van de hersenen waarvan men denkt dat ze bepalen hoe aangenaam die aanraking is, afgaande op wat je ziet en wat je voelt voor degene die jou aanraakt', aldus Valeria Gazzola.

De onderzoekers ontdekten dat, hoewel de deelnemers in werkelijkheid steeds dezelfde streling kregen, hun 'objectieve' somatosensorische cortex veel heftiger reageerde wanneer ze dachten dat ze door de vrouw werden aangeraakt dan wanneer ze dachten dat ze door de man werden aangeraakt. Het blijkt dat onze waarneming niet objectief is, maar sterk wordt bepaald door het gevoel dat we hebben bij de dingen die we waarnemen. 'Wij nemen de wereld waar door de gekleurde bril van ons affect', aldus Christian Keysers.

Valeria Gazzola is senior scientist bij het NIN en het UMCG en is de eerste auteur van het artikel. Christian Keysers is hoofd van het Social Brain Lab van het NIN en hoogleraar Social Brain aan het UMCG en is de senior auteur van het artikel. Andere onderzoekers die een bijdrage hebben geleverd aan het artikel, zijn Fulvia Castelli van het University College London, Joset Etzel van de Rijksuniversiteit Groningen, Michael Spezio van het Scripps College in Claremont en Ralph Adolphs, van het Caltech Brain Imaging Center, waar het onderzoek werd uitgevoerd. Het onderzoek werd bekostigd met subsidies van de Gordon and Betty Moore Foundation, NWO, een Scripps College Faculty Research Grant en een Marie Curie Excellence Grant.

Noot voor de pers

Contact: Christian Keysers of Valeria Gazzola (allebei Engelstalig), Nederlands Instituut voor Neurowetenschappen (NIN-KNAW), telefoon 020 566 1717 of 06 1011 0358, e-mail c.keysers nin.knaw.nl

Bijbehorend beeldmateriaal is te vinden via onderstaande link: http://www.knaw.nl/Content/Internet_KNAW/actueel/bestanden/Samenvattende_figuur_aanraking_en_emotie