Dysfunctional automatic associations in anxiety and depression

Promotie: mw. K.A. Glashouwer, 14.30 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Proefschrift: Dysfunctional automatic associations in anxiety and depression

Promotor(s): prof.dr. P.J. de Jong, prof.dr. B.W.J.H. Penninx

Faculteit: Gedrags- en Maatschappijwetenschappen

Disfunctionele automatische associaties lijken angst en depressie in stand te houden

Disfunctionele automatische associaties lijken bij te dragen aan de instandhouding van angststoornissen en depressie. Behandelingen voor angst en depressie zouden zich daarom niet alleen moeten richten op de verandering van ‘expliciete overtuigingen’, maar ook op disfunctionele automatische associaties. Dit concludeert GZ-psycholoog Klaske Glashouwer in haar proefschrift.

Angststoornissen en depressie vormen een groot maatschappelijk probleem. Maar liefst een op de vijf mensen lijdt aan deze stoornissen en zelfs na succesvolle behandeling blijven de symptomen voor veel mensen terugkomen. Daarom is het van belang om meer te weten te komen over waarom depressie en angststoornissen zo hardnekkig zijn. Klaske Glashouwer onderzocht of automatische associaties hierbij wellicht een belangrijke rol spelen. Automatische associaties kunnen worden geactiveerd zonder dat iemand daar direct invloed op uit kan oefenen. Dit is vaak functioneel, omdat het mensen helpt snel te handelen in allerlei situaties. In sommige gevallen zijn automatische associaties mogelijk disfunctioneel, zoals bij depressie en angststoornissen. De promovenda maakte voor haar onderzoek gebruik van gegevens van de grootschalige longitudinale Nederlandse Studie naar Depressie en Angst (www.nesda.nl). Kenmerkend voor mensen met een angststoornis of depressie bleken inderdaad disfunctionele automatische associaties te zijn. Zij vertoonden bijvoorbeeld sterkere associaties tussen ‘ik’ en ‘hopeloos’ of ‘ik’ en ‘angstig’. Ook bleken disfunctionele automatische associaties samen te hangen met suïcidale gedachten, klachten die vaak voorkomen bij depressie. Verder vonden we dat sterkere disfunctionele automatische associaties samenhangen met een kleinere kans om te herstellen van depressie en angststoornissen en met een grotere kans om een angststoornis te ontwikkelen. De uitkomsten van dit proefschrift sluiten aan bij het idee dat disfunctionele automatische associaties bijdragen aan de hardnekkigheid van angststoornissen en depressie. Behandelingen voor angst en depressie moeten zich daarom niet alleen richten op de verandering van ‘expliciete overtuigingen’, maar ook op de verandering van disfunctionele automatische associaties.

Klaske Glashouwer (Kootstertille, 1982) studeerde klinische psychologie aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Ze werkt als GZ-psycholoog en onderzoeker bij Accare, kinder- en jeugdpsychiatrie (Centrum voor Eetstoornissen) en is daarnaast verbonden aan de afdeling klinische psychologie van de RUG als docent/onderzoeker. Haar onderzoek voerde ze uit bij de leerstoelgroep experimentele psychopathologie binnen de afdeling klinische psychologie van de RUG. Deze afdeling is onderdeel van de Nederlands-Vlaamse onderzoekschool "Experimentele Psychopathologie" (EPP). Het werd gefinancierd door Psy-opleidingen Noord Oost.