Exploring 3-ketosteroid 9x-hydroxylases of Rhodococcus rhodochrous DSM43269

Promotie: dhr. J.M. Petrusma, 14.30 uur, Aula Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Proefschrift: Exploring 3-ketosteroid 9x-hydroxylases of Rhodococcus rhodochrous DSM43269

Promotor(s): prof.dr. L. Dijkhuizen

Faculteit: Wiskunde en Natuurwetenschappen

Sleutelenzymen KSH in bacteriële cholesterol- en steroïdafbraak

3-ketosteroid 9α-hydroxylase (KSH) enzymen, bestaande uit de twee eiwitten KshA en KshB, zijn sleutelenzymen in bacteriële cholesterol- en steroïdafbraak. Omdat recent is gevonden dat KSH essentieel is voor het ziekteverwekkende vermogen vanM. tuberculosis, die tuberculose veroorzaakt, zouden de door Mirjan Petrusma verkregen inzichten in de eigenschappen van dit enzym kunnen leiden tot de ontwikkeling van medicatie ter bestrijding van tbc.

De onderzoeksresultaten van Petrusma betekenen een belangrijke uitbreiding van de kennis over de eigenschappen. Petrusma is erin geslaagd om actieve KSH-enzymen zuiver te isoleren. Dit maakte het mogelijk om hun biochemische eigenschappen in detail te bestuderen en onderling te vergelijken. De verkregen resultaten geven ook een beter inzicht in de fysiologische rol van deze enzymen in de sterol/steroïde afbraakroutes in de betreffende bacteriën. Met behulp van de beschikbare 3D-structuur van een KshA-eiwit en het karakteriseren van KshA mutante eiwitten, zijn aminozuren geïdentificeerd die de eigenschappen (substraatvoorkeur) van deze enzymen beïnvloeden. Op basis van de verkregen kennis zijn de mogelijkheden vergroot om de activiteit van KSH-enzymen met specifieke substraten te verbeteren en wellicht zelfs nieuwe activiteiten te creëren, zoals andere selectiviteit (het hydroxyleren van andere C-atomen dan C9 van sterolen). Industrieel zouden deze nieuwe activiteiten van belang kunnen zijn omdat verschillende hydroxy-steroïden medisch interessante bioactiviteit vertonen.

Mirjan Petrusma (Oude pekela, 1981) studeerde biologie aan de Rijksuniversiteit Groningen, waar zij haar promotieonderzoek uitvoerde bij de onderzoeksgroep Microbiële Fysiologie, van de onderzoeksschool Groningen Biomolecular Sciences and Biotechnology Institute (GBB), waar zij inmiddels werkzaam is als postdoc. Het werd gefinancierd door het B-Basic programma van NWO-ACTS. Indutrieel partner was MSD.