Silencing Pseudomonas virulence

Promotie: mw. E. Papaioannou, 13.15 uur, Aula Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Proefschrift: Silencing Pseudomonas virulence

Promotor(s): prof.dr. W.J. Quax

Faculteit: Wiskunde en Natuurwetenschappen

Ziekenhuisbacterie Pseudomonas aeruginosa bestrijden met eigen enzymen

Door een chemisch communicatiesysteem van de ‘ziekenhuisbacterie’ Pseudomonas aeruginosa te verstoren met zijn eigen enzymen, kan de gevaarlijke bacterie zijn slagkracht ontnomen worden. Het probleem van de antibioticumresistentie van deze ziekteverwekker is hiermee omzeild. Evelina Papaiaoannou beschrijft deze ontdekking in haar proefschrift.

Het gebruik van antibiotica bij het behandelen van bacteriële ziektes heeft geleid tot het ontstaan van antibiotica-resistente 'superbacteriën'. Om het ontstaan van deze resistentie te vermijden zijn alternatieve behandelmethoden noodzakelijk. Daarom ging Papaiaoannou op zoek naar het mechanisme dat P. aeruginosa (een opportunistische Gram-negatieve bacterie) zo virulent maakt om zo potentiële targets voor antimicrobiële therapieën te identificeren en daarmee de dikwijls dodelijke infecties die veroorzaakt worden door deze bacterie te bestrijden.

Papaiaoannou maakte gebruik van het gegeven dat de virulentie van P. aeruginosa strak gecontroleerd wordt door cel-naar-cel communicatie - ook wel bekend als ‘quorum sensing’ (QS) - door middel van de diffundeerbare signaalmoleculen acyl-homoserine lactonen (AHL). Een veelbelovende strategie om P. aeruginosa infecties te controleren of te bestrijden lijkt dan ook om de werking van deze signaalmoleculen te verhinderen door of de synthese en/of accumulatie te voorkomen of te voorkomen dat ze aan hun verwante receptoren kunnen binden. AHL-accumulatie kan voorkomen worden door afbraak van deze moleculen.

Papaiaoannou ontdekte twee enzymgroepen die AHL-moleculen kunnen afbreken: de AHL-lactonases en de AHL-acylases. De P. aeruginosa PAO1 stam heeft drie genen die coderen voor AHL-acylases die het eigen geproduceerde 3-oxo-C12-HSL kunnen afbreken, toonde zij aan. Deze AHL-acylases zijn een potentiële kandidaat voor een antimicrobiële drug tegen P. aeruginosa infecties, doordat ze het communicatiesysteem kunnen verstoren van deze pathogene bacterie.

Evelina Papaiaoannou ((Cyprus, 1981) studeerde moleculaire medische microbiologie aan de Universiteit Leiden. Haar promotieonderzoek deed zij bij de Rijksuniversiteit Groningen bij de afdeling farmaceutische biologie met een beurs van het EU-Marie Curie Fellowship.