Verminderd ziekte-inzicht bij patiënten met schizofrenie hangt samen met sociale vaardigheden

Een verminderd ziekte-inzicht komt voor bij meer dan de helft van de patiënten met schizofrenie. Om te begrijpen waarom sommige patiënten niet goed door hebben wat er met ze aan de hand is en anderen wel, heeft Lisette van der Meer van het Universitair Medisch Centrum Groningen onderzoek gedaan naar de relatie tussen sociale vaardigheden en ziekte-inzicht. Het kunnen herkennen en begrijpen van de emoties van anderen en jezelf en de manier waarop patiënten omgaan met negatieve ervaringen hangen samen met ziekte-inzicht bij deze patiënten. De hersengebieden die betrokken zijn bij deze sociale vaardigheden vertonen overlap en zijn minder actief bij patiënten met schizofrenie in vergelijking met gezonde mensen. Op 25 mei 2011 promoveert Van der Meer op haar onderzoek aan de Rijksuniversiteit Groningen.

Slecht ziekte-inzicht bij schizofrenie patiënten kan grote problemen veroorzaken in het herstel van deze patiënten. Het leidt vaak tot een verminderde therapietrouw en problemen in de omgang met familieleden en hulpverleners. Patiënten met een verminderd inzicht ontkennen of bagatelliseren hun ziekte en zijn niet geneigd de aanwezige symptomen toe te schrijven aan hun psychiatrische stoornis.  

Jezelf zien zoals anderen je zien

Het onderdrukken van je eigen perspectief en het aannemen van dat van een ander, maakt dat je van een afstandje naar jezelf kunt kijken om te proberen jezelf te zien zoals anderen je zien. Met andere woorden, als je de symptomen die je ervaart en de gevolgen van je stoornis vanuit andermans perspectief kunt bekijken, kan dit leiden tot beter ziekte-inzicht. Van de Meer suggereert dat een gebrek aan ziekte-inzicht bij patiënten met schizofrenie mogelijk samenhangt met de vaardigheid om hun eigen karaktereigenschappen en vaardigheden te evalueren.

Relativeren negatieve gebeurtenissen

De twee belangrijkste strategieën die mensen normaalgesproken gebruiken om met negatieve gebeurtenissen om te gaan zijn herinterpreteren (ofwel relativeren) en onderdrukken van het gevoel. Het vermogen om negatieve ervaringen te relativeren wordt gezien als een gezondere reactie dan het onderdrukken van emoties. In haar onderzoek heeft Van der Meer aangetoond dat patiënten met schizofrenie vaker dan gezonde personen gebruik maken van de strategie om hun negatieve emoties te onderdrukken. De patronen van hersenactiviteit die werden gemeten leken erop te duiden dat schizofreniepatiënten minder gebruik maken van het hersengebied dat een belangrijke rol speelt in dit proces.

Beter begrijpen

Schizofrenie is een complexe stoornis waarbij vele processen in de hersenen anders verlopen dan bij gezonde personen het geval is. De kennis uit dit onderzoek kan worden ingezet om patiënten met schizofrenie beter te begrijpen en hen te helpen in het omgaan met hun stoornis.

Curriculum Vitae

Lisette van der Meer (Groningen, 1979) studeerde psychologie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Haar promotieonderzoek heeft ze uitgevoerd bij het Neuroimaging Center van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG). De titel van het proefschrift is: ‘Knowing me, knowing you. The emotional self in schizophrenia and bipolar disorder’. Promotors: A. Aleman en W.A. Nolen. Copromotor: G.H.M. Pijnenborg. Het werd gefinancierd door een EURYI subsidie van de European Science Foundation. Van der Meer vervolgt haar loopbaan als onderzoeker bij het Neuroimaging Center van het UMCG en bij Lentis in Zuidlaren.

Ter gelegenheid van haar promotie vindt tevens een symposium plaats.

Noot voor de redactie

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de afdeling persvoorlichting van het UMCG, bereikbaar op telefoonnummer (050) 361 22 00.