Contradicties

Wim Crouwel was een rationalist in hart en nieren, toch worstelde hij zijn leven lang met de tegenstelling verstand-gevoel. Hij wilde zijn ontwerpen en het ontwerpproces kunnen beredeneren en zijn keuzes kunnen verantwoorden. Daarin was hij zeer uitgesproken, ook letterlijk, hij droeg dat voortdurend uit. “Ik heb een overdreven gevoel voor orde; dit past van nature bij mij”. Kunstzinnigheid, creativiteit, esthetiek, nostalgie, neostijlen en commerciële reclame associeerde hij met emotie en willekeur. Die hield hij steevast buiten de deur. Hij streefde naar een heldere, zuivere en eerlijke vormgeving. Die zou duurzaam zijn.

Toch kon hij niet ontkennen dat hij in het gerationaliseerde ontwerpproces subjectieve, intuïtieve keuzes maakte. Bijvoorbeeld over de plek waar hij, binnen het strenge raster, tekst en beeld plaatste. En de lettertypes en kleuren die hij toepaste waren per saldo ook persoonlijke keuzes. Bij zijn ontwerp van tentoonstellingsaffiches en -catalogi waren die keuzes vaak ingegeven door zijn interpretatie van het werk van de betreffende kunstenaar. Daarmee genereerde hij, binnen de door hem vastgestelde huisstijl van het museum, een levendige variatie in zijn ontwerpen.

Hij had een goed gevoel voor het grote geheel, maar ook een verfijnd oog voor details, kleur en maatverhoudingen. Crouwel was een sensitieve en gepassioneerde ontwerper. Crouwel zelf: “Er wordt wel gezegd van mijn werk dat het zo kil is. Ik voel me aangetrokken tot heel duidelijke ontwerpen, maar ik heb in mijn typografie mijn gevoel niet uitgeschakeld. Ik ben er zó gevoelsmatig mee bezig.” En: “als je je eigen ritmegevoel, je eigen maatvoering (…) weet te vinden is dat altijd de beste basis om communicatie tot stand te brengen.”