Beschrijving collectie E.P. Smith

Titel : Collectie E.P. Smith

Herkomst : De bibliotheek van de jurist Edzard Pompejus Smith, verworven door de UB in 1805

Omvang : ca. 500 werken

Samenvatting : Verzameling van circa 500 voornamelijk juridische en historische werken uit de 16e, 17e en 18e eeuw

Collectienummer : UBG 029

Bewaarplaats : Bibliotheek Rijksuniversiteit Groningen

Biografische gegevens
Edzard Pompejus Smith werd in 1729 in de stad Groningen geboren en overleed aldaar 23 februari 1805. Hij was vrijgezel. Zijn ouders waren mr. Jan Gerhard Smith en Beerta Johanna van Buttingha. Zijn vader had een functie als gezworene in de stadsregering, was raadsheer, lid van de Raad van State in 1738. Daarnaast was hij scholarch der Latijnse scholen in 1746, 1751 en 1755. Zijn grootvader Edzard Smith was in 1692 president van het krijgsgericht van de stad, raadsheer rond 1706. Zijn overgrootvader Hendrik Smith was in 1639 burgemeester van Appingedam. Twee ooms van Edzard Pompejus zijn burgemeester van Groningen geweest, namelijk Wolter Wolthers (die getrouwd was met Clara van Buttingha) en Lambert Henric Emmen (die getrouwd was met Wibbina van Buttingha) (zusters van zijn moeder Beerta, alle drie dochters van Nicolaas van Buttinga en Wibbina Gerlacius). Zijn oud-oom Berend Gerlacius was ook burgemeester van Groningen. Verder was Edzard Pompejus door familiebetrekkingen gelieerd aan verschillende andere Groninger patriciërsfamilies: als oomzegger aan Laman, Beckeringh en Quintus en later als zwager of oom aan Wichers en Rengers.

Vanaf 1744 stond Edzard Pompejus ingeschreven als student aan de Groninger Universiteit, eerst als Phil. en in 1754 als: Jur. Cand. In datzelfde jaar (1754) promoveerde hij tot doctor in de rechtswetenschap. Van 1744 tot 1748 was hij tevens solliciteur-militair van de compagnie te paard in het Regiment van Hessen-Homburg dat vanaf 1747 Regiment van Lintelo heette (het Staatse leger ter repartitie van Stad en Lande).

Edzard Pompejus Smith had, als een van de regenten van de stad Groningen, de volgende stadsambten (die bij toerbeurt vergeven werden; meestal voor twee jaar, een jaar niet en dan weer twee jaar):
- secretaris van de weeskamer 1753-1781
- weesheer 1766
- gezworen meente 1755-1782,
- gezworen keurheer 1775, 1777
- raadskeurheer 1757, 1772, 1780, 1783
- gildrechtsheer 1753, 1777, 1778, 1780, 1781

In 1772 en 1773 wordt hij bij de stadsambten "buiten den eedt" genoemd. In 1780 was E.P. Smith geconstitueerd richter van ’t Zandt (rechtstoel ’t Zand/Leermens/de Ryp/Enum). Hij bezat het redgerregt voor de Meymaheerd te Leermens in dezelfde rechtsstoel, voor de Sjammenheerd in de rechtsstoel Vierbuuren of Godlinze/Losdorp/Spyk/Bierum en voor de boerderij op de wierde van Merum bij Loppersum (rechtsstoel Loppersum/Wirdum). In 1783 kocht Edzard Pompejus van familie uit de vaderlijke nalatenschap een huis ten oosten in de Herestraat te Groningen. Juist vanaf dat jaar bekleedde hij voorname ambten die bij toerbeurt werden vergeven. In 1783 werd hij afgevaardigd naar de Admiraliteit te Harlingen, in 1782 en 1784 naar de Provinciale Rekenkamer en in 1788 naar Gedeputeerde Staten. Telkens voor een jaar. Voor de Stad was hij 1791 en 1794 afgevaardigde naar de Staten-Generaal. In 1792 en 1793 was hij Raadsheer in de Stad.

Zie ook: Lijst van gezagsdragers vermeld in het Regeringsboek afkomstig uit het Gemeente-archief Groningen 1594-ca. 1811.

Collegedictaat en proefschriften

• Groningen, UB : HS 156
  Adnotata in Geographiam novam. Groningen, 1746. Papier, VI, 540 pp. 167x210 mm. Papieren band met leren rug, 18e eeuw
  Dictaat van colleges van Leonardus Offerhaus (1699-1779) van de hand van Edzardus Pompejus Smith (1729-1805)
• Dissertatio juris publici, imperii Romano-Germanici, inauguralis, de rege Romanorum: quam ... ex auctoritate ... Jacobi Eckii ... eruditorum examini submittit Edzard Pompejus Smith. Groningae: apud Henricum Crebas, 1754. [6], 37, [3] pp. 24 cm
  Proefschrift Groningen
• Edzardi Pompeji Smith collegii XXIV Virum juratorum urbis Groningae membri ... Tractatus juris publici imperii Romano-Germanici de rege Romanorum: in duas partes divisus quarum prior speciminis inauguralis antea fuit loco. Groningae: apud Henricum Crebas, 1760. [18], 169, [7] pp. in-8
  Proefschrift Groningen

Verwerving
De collectie werd in 1805 verworven. Vgl. Acta Senatus d.d. 7 maart 1805 (in de Groninger Archieven).

Inhoud en samenstelling
Verzameling van circa 500 voornamelijk juridische en historische werken uit de 16e, 17e en 18e eeuw. De provenance (herkomst) van de boeken in deze collectie moet nog onderzocht worden. Als voorbeeld: In het boek Itinerarivm Sacrae Scriptvrae, dat is: een reysboeck, ouer die gheheele heylighe Schrift (uitgegeven in 1596) staat in handschrift op het schutblad: Tammo Popkens te Merum. Tammo Popkens was de betovergrootvader van E.P. Smith.

Openbaarheidsbeperkingen
De collectie is toegankelijk voor raadpleging. Een lenerspas van de Bibliotheek der Rijksuniversiteit Groningen is vereist.

Beperkingen aan het gebruik
De boeken uit deze collectie worden uitsluitend ter inzage gegeven. Bij raadpleging is het Reglement voor de gebruikers van de Bibliotheek Rijksuniversiteit Groningen van toepassing. Reproductie, voor zover toegestaan, conform de Tarieven en diensten Bibliotheek Rijksuniversiteit Groningen. Het publicatierecht berust bij de Bibliotheek Rijksuniversiteit Groningen als eigenaar van de collectie.

Citeerinstructie
Bij verantwoording van het gebruik dient de collectie als geheel, of het afzonderlijke item tenminste eenmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met een verkorte aanduiding.

• collectie : Bibliotheek Rijksuniversiteit Groningen, Collectie E.P. Smith
• afzonderlijke items : Groningen, UB, [signatuur]

Toegang tot de collectie
Alle boeken uit de collectie, die aanwezig zijn in de UB Groningen, zijn vindbaar in de online-catalogus van de RUG. De titels kunnen in een set verzameld worden door in deze catalogus met ‘decentrale onderwerpscode’ te zoeken op het woord Smith.

De collectie is ontsloten door middel van een handgeschreven lijst die zich in de Groninger Archieven bevindt (Archief UB D II 36). Een kopie van deze lijst is op aanvraag in te zien via de balie van de Afdeling Bijzondere Collecties.

In de gedrukte catalogus: Catalogus librorum Bibliothecae Universitatis quae Groningae est: secundum seriem literarum alphabeti digestus curante Ioanne Rudolpho van Eerde. Groningae: Oomkens, 1833-1851. 3 dl. in-2. Dl. II uitg. door Petrus van Limburg Brouwer, dl. III door Gulielmus Hecker zijn de titels uit de collectie E.P. Smith voorzien van de annotatie: Ex legato E.P. Smith, vir. ampl. (Voornamelijk in dl. 2). Zie voor Dl. I ook hier in Google Books en voor Dl. II ook hier in Google Books.

Aanvraaginstructie
De boeken uit deze collectie kunnen worden aangevraagd via de Catalogus van de RUG.