Johannes Elema (1904-1977)

Nummer van de collectiebeschrijving: UBGcb015

Collectiebeschrijving gemaakt door: Frida van Til, 2023

Beknopt overzicht

Titel: Archief van Johannes Elema (1904-1977)

Herkomst: schenking?

Datering: ca. 1960-1977

Omvang: 8 archiefdozen

Taal (materiaal): Nederlands, Duits, Gronings, Latijn

Samenvatting: Archief van Johannes Elema (1904-1977), dichter die schreef in het Nederlands en het Gronings. Tevens hoogleraar in de Duitse letterkunde voor de Middeleeuwen en de Nieuwere Tijd in Groningen.

Collectienummer: UBG015

Instelling: Rijksuniversiteit Groningen

Bewaarplaats: Bibliotheek Rijksuniversiteit Groningen

Herkomst en verwerving

Biografie

Johannes Elema werd geboren in 1904 in Leermens. Hij studeerde Germaanse taal- en letterkunde in Groningen, waar hij in 1937 promoveerde op een proefschrift over de Duitse dichter Detlev von Liliencron. In 1957 werd hij in Groningen benoemd tot hoogleraar in de Duitse letterkunde voor de Middeleeuwen en de Nieuwere Tijd. In 1970 trad hij terug als hoogleraar uit protest tegen de democratiseringsbeweging in het universitair onderwijs, met name de vermindering van de machtspositie van hoogleraren.

Elema’s werk beperkte zich niet alleen tot de Duitse letterkunde. Zijn grote belezenheid blijkt vooral uit zijn boek Poetica. Misschien wel zijn meest karakteristieke werk, waarin duidelijk naar voren komt hoezeer hij geboeid is, niet door literatuurgeschiedenis in strikte zin, maar door de theoretische grondslagen van de literatuurwetenschap en de moderne ontwikkelingen in de theorievorming daaromtrent.

Elema heeft zich, behalve als leraar en hoogleraar in de Hoogduitse taal en letterkunde, ook nog van een heel andere kant doen kennen: als een Groninger dichter en Groninger regionalist. In 1925 begint hij met het publiceren van gedichten en kort prozawerk in het Gronings in het Maandblad Groningen.

Na zijn dood in 1977 is een deel van zijn gepubliceerde en nagelaten werk door Willem Diemer gebundeld en uitgegeven. (Hans Elema, gedichten). Het Nederlandstalig werk is als ‘nagelaten gedichten’ uitgegeven in de bundel Stad en Dorp.

Verwerving: Het archief is een schenking?

Toekomstige aanvullingen: Het betrof een eenmalige schenking: er komen dus geen aanvullingen.

Inhoud en samenstelling

Het archief bevat correspondentie, aantekeningen, collegemateriaal, lezingen, conceptversies van artikelen. Bij de inventaris is de indeling overgenomen die Elema zelf heeft aangebracht. Aantekeningen die samen in een mapje zaten zijn zo bij elkaar gehouden in zuurvrije mappen.

Aanwijzingen voor de gebruiker

Openbaarheidsbeperkingen: De collectie is toegankelijk voor onderzoek. Voor raadpleging is een lenerspas van de Bibliotheek Rijksuniversiteit Groningen vereist.

Beperkingen aan het gebruik: Het materiaal uit deze collectie wordt uitsluitend ter inzage gegeven. Bij raadpleging is het Reglement voor de gebruikers van de Bibliotheek Rijksuniversiteit Groningen van toepassing. Reproductie, voor zover toegestaan, conform de Tarieven en diensten Bibliotheek Rijksuniversiteit Groningen.

Citeerinstructie: Bij verantwoording van het gebruik dient de collectie als geheel, of het afzonderlijke item tenminste eenmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met een verkorte aanduiding.

• Collectie: Universiteitsbibliotheek Groningen, Archief Johannes Elema.
• A fzonderlijke items: Groningen, UB, Johannes Elema.

Toegang tot de collectie: Een inventaris van de collectie is beschikbaar.

A anvraaginstructie: Het materiaal in deze collectie kan worden aangevraagd via de Bibliotheekcatalogus (Smartcat) of door een mail te sturen naar Bijzondere Collecties.