Winnaar VPRO Hackathon maakt dataverzameling inzichtelijk

Een app die op een begrijpelijke en grappige manier laat zien welke data grote sociale mediabedrijven van hun gebruikers verzamelen. Dit is in een notendop het idee van het team dat afgelopen vrijdag tekende voor de winst tijdens de VPRO Hackathon 'Trust me AI know'. Het evenement vond plaats in het House of Connections en werd door VPRO Medialab in samenwerking met de Jantina Tammes School georganiseerd.

De hackathon was onderdeel van de vijfde editie van Publieke Pioniers, een initiatief van VPRO Medialab en NPO Innovatie. Voorafgaand aan de hackathon werd op 28 mei een publieksavond in Forum Groningen georganiseerd, waarbij experts vertelden over kunstmatige intelligentie (AI) en vertrouwen.

Dit jaar organiseren VPRO Medialab en NPO Innovatie drie edities van Publieke Pioniers over kunstmatige intelligentie, op het gebied van toegankelijkheid, vertrouwen en duurzaamheid. Volgens Geert-Jan Strengholt, creative director van VPRO Medialab, fungeren de tweedaagse hackathons als ‘pressure cooker’ voor goede ideeën. De complexe vraagstukken voor de hackathon in Groningen zijn bedacht door verschillende omroepen, in dit geval HUMAN, NOS en VPRO Jeugd.

Nieuwe technologieën

VPRO Medialab verkent de mogelijkheden om verhalen te vertellen aan de hand van nieuwe technologieën. Strengholt noemt als voorbeeld het initiatief Maandverbond , een platform waarbij Telegram wordt ingezet voor content en discussie over de effecten van hormonen en de cyclus. Ook kunstmatige intelligentie is een technologie die de publieke omroep kan gebruiken, vervolgt Strengholt. ‘Bijvoorbeeld voor de aanbevelingssystemen op NPO Start. Het is voor de publieke omroep belangrijk om naar pluriforme aanbevelingssystemen te kijken, zodat mensen verschillende perspectieven krijgen.’

Het uitgangspunt van de hackathon in Groningen was de vraag of AI-innovatie het vertrouwen in de media en de samenleving kan herstellen en bevorderen. Met deze vraag gingen teams van studenten, experts en omroepmedewerkers in het House of Connections aan de slag. ‘Met de hackathon gaan we voorbij aan de hype van generatieve AI’, zegt Strengholt. ‘We willen kijken hoe we AI kunnen inzetten voor de goede zaak.’

Eindoverwinning

Na afloop van de hackathon presenteerden de teams hun resultaten aan het publiek in het House of Connections. Een driekoppige jury, bestaande uit Gerda Vrugteman (Forum Groningen), Egon Verharen (manager innovatie bij de NPO) en Elies Kouwenhoven (woordvoerder RUG), beoordeelde de ideeën aan de hand van drie criteria: een positieve bijdrage aan het vertrouwen in de media, het verantwoord gebruik van AI en de toepasbaarheid voor de publieke omroep.

Een van de drie teams maakte voor de NOS een ‘digitale postbode’. Veel mails en berichten komen tot op heden bij de verkeerde personen terecht binnen de NOS-organisatie. Hierdoor blijft de interactie met het publiek beperkt en missen journalisten belangrijke tips. Met de digitale postbode kunnen gebruikers hun vraag of opmerking op één platform indienen. Het algoritme bepaalt vervolgens wie het bericht moet ontvangen.

Het groepje VPRO Jeugd richtte zich met hun innovatie ‘Nepsnap’ op kinderen in de leeftijd van negen tot en met twaalf jaar. Het platform moet kinderen leren omgaan met door AI gegenereerde nepafbeeldingen. Kinderen leren de beelden herkennen en kunnen bovendien zelf nepbeelden maken in het kader van ‘fake it till you make it’. De app fungeert als aanvulling op het televisieprogramma De Dikke Data Show.

Het derde idee was een app met de naam ‘Unwrapped’. Uiteindelijk koos de jury dit prototype tot winnaar van de hackathon. Het team van de omroep HUMAN bedacht de app Unwrapped om gebruikers van sociale media inzicht te geven in de dataverzameling door grote platforms als Instagram. Het algoritme van Unwrapped achterhaalt wat de grote techbedrijven verzamelen en presenteert het op een ‘leuke’ manier aan de gebruiker. Dit vergroot het bewustzijn over dataverzameling door sociale media, concludeerde het team.

Publieke Pioniers kwam tot stand in een samenwerking van VPRO Medialab, NPO Innovatie, Forum Groningen, de Rijksuniversiteit Groningen (RUG)/Jantina Tammes School of Digital Society, Technology and AI, Hanzehogeschool en Noorderpoort.