Onderzoekers: Gebruik persoonlijke vragenlijsten om voortgang psychotherapie te monitoren

Gepersonaliseerde vragenlijsten kunnen gebruikt worden om veranderingen in mensen die psychotherapie krijgen te monitoren, zo blijkt uit recent onderzoek. In het onderzoek vulden meer dan 400 personen met een angst en/of stemmingsstoornis gedurende hun behandeling dagelijks een persoonlijke vragenlijst in. Op basis van deze gepersonaliseerde vragenlijsten lukte het de onderzoekers om individuele veranderprofielen te onderscheiden. Deze profielen voorspelden het succes van de behandeling.

De voortgang van psychologische behandelingen wordt doorgaans gemeten met gestandaardiseerde vragenlijsten. Maar omdat er grote verschillen tussen cliënten zijn - zelfs als zij dezelfde diagnose hebben - zijn niet alle vragen in deze gestandaardiseerde vragenlijsten voor iedereen relevant. Bovendien worden persoonlijke factoren die van belang kunnen zijn in het behandelproces met dit soort vragenlijsten niet gemeten.

Persoonlijke vragenlijsten

Daarom onderzochten onderzoekers Merlijn Olthof en Anna Lichtwarck-Aschoff samen met hun collega’s of een persoonlijke vragenlijst een geschikt alternatief zou zijn. Als geïntegreerd onderdeel van hun behandeling maakten meer dan 400 cliënten met angst- en/of stemmingsstoornissen samen met hun behandelaren een persoonlijke vragenlijst, die ze vervolgens dagelijks invulden. 

Individuele variatie & Kantelpunten

De persoonlijke vragenlijsten bleken enorm verschillend te zijn. Cliënten bedachten veel verschillende vragen en er was weinig overlap tussen cliënten. Verder bleek uit de antwoorden op de gepersonaliseerde vragenlijsten dat veel cliënten van de een op de andere dag anders scoorden. De onderzoekers vermoeden dat het hier gaat om een kantelpunt waarop een cliënt abrupt verbetert. Dit vermoeden wordt gesterkt door de bevinding dat cliënten met zo’n verandering ook beter scoorden op standaard vragenlijsten over symptomen en zelfreflectie.

Nuttig onderdeel

De onderzoekers concluderen dat persoonlijke vragenlijsten gebruikt kunnen worden om het behandelproces in kaart te brengen. Daarbij zou een individueel veranderprofiel berekend over de gehele behandeling ook als een maat voor behandeluitkomst kunnen dienen. Om optimaal gebruik te maken van persoonlijke vragenlijsten in de klinische praktijk is het volgens hen essentieel dat de data samen met de cliënt geïnterpreteerd worden. Olthof: “Door deze interactie worden de vragenlijsten een nuttig onderdeel van de behandeling en niet een puur administratieve handeling, zoals het afnemen van gestandaardiseerde vragenlijsten soms gezien wordt”.

Meer informatie