The ‘other’ side of compassion

Compassie hangt sterk af van de onderliggende belangen van mensen

We ervaren compassie wanneer we een ander zien lijden. Eerder onderzoek heeft aangetoond dat dit kan leiden tot positieve gevoelens voor andere personen of groepen. Daarnaast stimuleert compassie de behoefte om te helpen. Dat komt doordat we ons tijdens het ervaren van compassie compleet richten op het lijden van de ander: hierdoor kunnen we onbaatzuchtig hulp bieden.

Het doel van het promotieonderzoek van Wim Meerholz was om te kijken of compassie ook tegengestelde effecten kan hebben. Specifiek keek hij hierbij naar situaties uit het verleden waarbij mensen het lijden van een ander zelf hebben veroorzaakt, of behoren tot een groep die dit heeft gedaan. Terugdenken aan zulke situaties kan pijnlijk zijn, omdat we een positief beeld van onszelf en de groepen waar we deel van uitmaken willen hebben. Meerholtz vermoedde dat compassie in dit geval een subtiele uitweg kan bieden: juist omdat we ons zo op het lijden van de ander richten, hoeven we ons minder bezig te houden met het kwalijke gedrag dat hieraan ten grondslag lag.

De resultaten ondersteunen Meerholz vermoeden. Cruciaal bleek de mate waarin mensen zich identificeerden met hun groep of de persoon die ze waren toen ze een ander leed toebrachten: wanneer ze zich niet sterk identificeerden, zorgde compassie voor meer zelfkritische emoties (zoals schuld, woede en schaamte) en meer verantwoordelijkheidsgevoel. Maar wanneer ze zich sterk identificeerden, leidde compassie juist tot een afname hiervan. Het onderzoek laat dus zien dat de functie van emoties sterk afhangt van de onderliggende belangen van mensen.

Zie ook het interview met hem in de Universiteitskrant Compassie kan best egoïstisch zijn

Proefschrift: http://hdl.handle.net/11370/cf5c58a7-f453-434c-a3a9-a4196b597f57