Well begun is half done

Profielen van ‘schoolrijpheid’ bij driejarige kinderen

Optimaal ontwikkelde vaardigheden in verschillende ontwikkelingsdomeinen zijn van belang voor een goede start in het basisonderwijs. Dat wordt wel ‘schoolrijpheid’ genoemd. Erica Kamphorst onderzocht de zich ontwikkelende schoolrijpheid bij driejarige Nederlandssprekende kinderen.

Het blijkt dat het pad dat ieder kind bewandelt voor de start van het basisonderwijs veel verschillende vormen kan aannemen. Elk kind start zijn of haar schoolloopbaan met een specifieke set van schoolrijpheidsvaardigheden en leerkrachten kunnen voortbouwen op deze relatieve sterk- en minder sterk ontwikkelde vaardigheden. 

Als eerste werden in het onderzoek vier schoolrijpheidsprofielen geïdentificeerd, die elk bestonden uit een specifiek patroon van sterktes en zwaktes op het gebied van executieve functies in combinatie met taal-, motorische en sociaalemotionele vaardigheden. Deze profielen verschilden in het bijzonder op het gebied van motorische vaardigheden en schooluitkomsten in groep 3.

Een volgend onderzoeksthema was de dynamiek van schoolrijpheid, waarbij Kamphorst stabiliteit en verandering van individuele vaardigheden en van schoolrijpheidsprofielen onderzocht. Daarbij vond ze bewijs voor zowel stabiliteit als verandering. Verandering kende verschillende verschijningsvormen, bijvoorbeeld een verandering in slechts één respectievelijk meer schoolrijpheidsvaardigheden, of een overgang naar een ander schoolrijpheidsprofiel.

Tot slot werd moeder-kind interpersoonlijke coördinatie onderzocht, een specifiek aspect van de thuisomgeving waarin schoolrijpheid zich ontwikkelt. De resultaten lieten zien dat dit een proces is waar moeder en kind elk op hun eigen manier aan bijdroegen, dat varieerde tussen moeder-kindparen.

Proefschrift: http://hdl.handle.net/11370/c1b38f65-4634-43bb-b7af-d2b58901d92f