Opinie: Friezen kunnen wel innoveren, maar niet zo goed als ze zeggen

Een beetje selectief winkelen in een CBS-rapport en dan zeggen dat je de meest innovatieve regio van het land bent. Nee Friezen, zo werkt dat niet, zegt NoordZaken-opiniemaker en innovatiespecialist Dries Faems op RTV Noord.

In buurprovincie Friesland was kortgeleden veel enthousiasme over het nieuwste CBS-rapport over de Regionale Economie in Nederland. Op Twitter werd luidkeels verkondigd dat Friesland op basis van de meest recente cijfers de meest innovatieve regio is van Nederland!

Overgeslagen
Inderdaad, in hoofdstuk zeven van het rapport komt het CBS tot de vaststelling dat Friesland het hoogste aandeel innovatieve bedrijven heeft. Tegelijkertijd lijkt het zo te zijn dat de Friese Twitteraars de eerste zes hoofdstukken van het rapport overgeslagen hebben.

Scoren
Hieruit komt namelijk een minder rooskleurig beeld naar boven. Zo zien we dat Friesland veel minder goed scoort op indicatoren zoals economische groei en werkloosheid. Deze laatste cijfers lijken aan te geven dat het enorme innovatiepotentieel van Friesland niet bepaald resulteert in keiharde economische resultaten. Niet dat het in Groningen allemaal zoveel anders is trouwens. Ook daar zit veel innovatieve kracht die zich niet vertaalt in klinkende economische cijfers.

Geen massa
Een belangrijke verklaring voor het gebrek aan impact is dat de Friese economie sterk wordt gedomineerd door kleine en middelgrote bedrijven. Die missen de massa om individueel grote economische effecten te creëren. Daarom is het zo belangrijk dat deze bedrijven zoeken naar samenwerking met lokale partners. Dan kunnen ze gezamenlijk een sterker effect teweegbrengen.

Cluster
Het Innovatiecluster Drachten rond Philips is een mooi voorbeeld van wat dat kan opleveren. Bedrijven met gelijksoortige activiteiten en interesses bundelen er de krachten om zich zo sterker te profileren op de markt en gezamenlijk concrete problemen aan te pakken.

Zuinig vernieuwen
Naast deze bestaande cluster zijn er zeker nog andere kansen voor samenwerking in Friesland. Zo gaf de Noord-Nederlandse Innovatiemonitor van de RUG en het Samenwerkingsverband Noord-Nederland (SNN) in 2016 aan dat er verbazingwekkend veel zuinige superinnovatoren zijn in de Friese scheepsbouw.

Innovatiekracht
Het gaat hierbij om bedrijven die met relatief weinig investeringen in onderzoek en ontwikkeling toch enorm vernieuwend kunnen zijn. Om deze resultaten beter te begrijpen heb ik de Friese superinnovatoren in de scheepsbouw ondervraagd over hun aanpak.

Wake-up call
Hieruit bleek dat deze bedrijven de economische crisis hebben benut om hun bedrijf drastisch te reorganiseren op organisatorisch, strategisch en technologisch vlak. De crisis was een wake-up call die ze gedwongen heeft hun bedrijfsstrategie fundamenteel tegen het licht te houden en alternatieve wegen te zoeken. Iets dat nu z'n vruchten afwerpt.

Stevig
Deze scheepsbouwbedrijven opereren hoofdzakelijk op eigen houtje. Ik denk dat bundeling van de krachten belangrijke voordelen met zich mee kan brengen. Daarmee kan de economische impact van deze regionale activiteit veel steviger worden.

Op de koffie
En wat moet de overheid doen? Beleidsmakers watertanden bij het idee van het opzetten van een nieuwe innovatie-hotspot. Maar ik wil geen met belastinggeld opgezette Friese Scheepsbouw-valley. Het is volgens mij vooral belangrijk dat beleidsmakers op de koffie gaan bij de zuinige superinnovatoren in zowel Friesland als Groningen.

Verschil maken
Dan kunnen ze zien wat overheden moeten doen om bedrijven te helpen bij innoveren: zorgen voor een prettig vestigingsklimaat, een goede arbeidsmarkt en onderwijs op niveau. Daar kan de overheid echt een verschil maken.