Duurzame ketens: lessen van een koploper in de circulaire economie

PhD onderzoeker Margo Enthoven heeft, in het kader van haar onderzoek aan het Centre for Sustainable Entrepreneurship van Campus Fryslân, onderzoek gedaan naar Omrin als koploper in de circulaire economie.

In Friesland is Omrin een begrip. Ze is koploper in de circulaire economie. Naast het inzamelen en verwerken van afval levert Omrin grondstoffen voor nieuwe producten. Bij het centre for sustainable entrepreneurship onderzoeken we de duurzame economie. Met ons onderzoek willen we in samenwerking met bedrijven en ondernemers een duurzame maatschappij creëren. Daarom ben ik naar Omrin gegaan met de vraag: “Hoe creëer je succesvol een duurzame keten ?”

Een duurzame keten van bedrijven maak je niet alleen: samenwerking staat centraal. Dit is dan ook waar Omrin in uitblinkt. Op basis van mijn onderzoek bij Omrin heb ik de drie belangrijkste dingen voor een duurzame samenwerking samengevat: gedeelde doelen, procesinnovatie en netwerk centraliteit.

Gedeelde doelen

De samenwerkingen van Omrin hebben met duurzaamheid te maken. De trucks van Omrin zijn speciaal aangepast op groen gas, ecologische bedrijven gebruiken gerecycled plastic van Omrin en uit reststromen wordt groene energie. Samenwerken met bedrijven die duurzame doelen hebben geeft de zekerheid dat deze bedrijven ook hard werken voor wat Omrin belangrijk vindt: een duurzame keten. We zien dat een bedrijf ervoor kan zorgen dat de focus op het duurzame doel blijft door een visiebewaker. Iemand die altijd en overal de duurzame visie van het bedrijf verdedigt. Ook Omrin heeft op succesvolle samenwerkingsprojecten een visiebewaker. Gedeelde doelen kunnen de bron zijn van veel motivatie in een samenwerking. Hierin is het belangrijk dat duurzaamheid in de kern van het bedrijf zit en niet slechts iets is wat het bedrijf er bij doet, want dat leidt tot wantrouwen. Voor bedrijven die een duurzame keten willen aangaan geldt dus dat gedeelde doelen voor een vertrouwelijkere samenwerking zorgen.

Procesinnovatie

High-tech innovatie in het hergebruik van duurzame materialen is belangrijk voor de hele sector van afvalverwerkingsbedrijven. Wat Omrin echt onderscheidt is daarentegen juist haar succesvolle procesinnovatie. Dit betekent dat Omrin erg goed is in het innovatieproces voorbij de techniek. De succesvolle manier waarop Omrin de puzzelstukjes van de duurzame keten in elkaar puzzelt is vooral bewonderenswaardig. Timing, het kiezen van business partners en experimenteren met verschillende technologieën tegelijkertijd zijn onderdeel van deze procesinnovatie. Alle lagen van het bedrijf worden betrokken in een nieuwe innovatie, want in alle lagen zit belangrijke kennis. Veel kennis over de trucks zit bijvoorbeeld bij de chauffeurs. Zij worden dan ook betrokken bij het innovatieproces van het wagenpark, omdat ze het beste kunnen zien hoe een nieuwe technologie op de wagen werkt.

Het bestaande netwerk wordt aangesproken maar ook nieuwe netwerken worden begonnen. Daarbij wordt er samengewerkt met beleidsmakers om het beleid gunstiger te maken voor duurzame innovatie. Al deze acties samen vereisen een sterke visie voor het hele bedrijf en een betrokkenheid van alle medewerkers. Voor hen die denken dat je er met alleen maar technologische innovatie wel komt is er dus slecht nieuws. De echte kunst zit hem in het vinden van de puzzelstukjes van de duurzame keten en deze bij elkaar brengen.

Netwerk centraliteit

Omrin is de klassieke spin-in-het-web. Ze is accelerator en investeerder, werkt mee aan beleid op nationale en regionale schaal en staat aan de wieg van organisaties als Circulair Fryslân. Vaak is Omrin de verbindende factor tussen verschillende bedrijven. Ook tussen de overheden en bedrijven staat Omrin in het midden. Hierdoor heeft Omrin toegang tot informatie en steun uit verschillende hoeken. Dit geeft Omrin een adviserende rol in overheden en andere bedrijven en geeft haar de mogelijkheid om de omgeving te beïnvloeden. Zo is Omrin niet alleen succesvol in duurzame samenwerking, maar ook in het stimuleren van een duurzame regio.

Bestaande bedrijven kunnen veel leren van Omrin op het gebied van duurzame samenwerking. Het zoeken van bedrijfspartners met gedeelde doelen is effectief in elke samenwerking. Dit zorgt ervoor dat alle partners er op vertrouwen dat er hard samengewerkt wordt voor het gedeelde doel. Procesinnovatie en netwerk centraliteit zijn minder eenvoudig. Maar wellicht kunnen een focus op het bedrijfsproces en een goede verankering in de regio al een paar puzzelstukjes zijn van een nieuwe duurzame keten.