Zomerschool: verschillende perspectieven voor gelijke gezondheid

De Aletta Jacobs School of Public Health organiseert van 1 tot en met 5 juli een zomerschool over gezondheidsgelijkheid. Ouder worden brengt bij wijze van spreken logischerwijs meer gezondheidsproblemen met zich mee, maar zelfs binnen dezelfde leeftijdsgroepen is gezondheid niet gelijk. Volgens Marije Bosch en Erik Buskens, de coördinatoren van de zomerschool, is dat een groot probleem. ‘’We moeten een omgeving creëren waarin mensen in staat worden gesteld om gezond gedrag te vertonen, en zodoende de ongewenste en oneerlijke ongelijkheid voorkomen.’’

Gezondheidsongelijkheid

Stel dat je een wijk hebt met vooral ouderen en een wijk met vooral gezinnen met kinderen; de levensverwachting tussen die wijken zal aanzienlijk verschillen. In de wijk met ouderen zullen er meer mensen overlijden, dat is vanzelfsprekend, stelt Erik Buskens. Hij is als hoogleraar Health Technology Assessment verbonden aan de Aletta Jacobs School of Public Health en coördineert de zomerschool. “Dat is ongelijk, maar niet per se ongelijkheid. Maar als er twee wijken zijn met voornamelijk gezinnen met kinderen, en in één van de wijken meer kinderen overlijden dan in de andere wijk. Dan hebben we het over ongelijkheid”, zegt Buskens.

Marije Bosch, educatiecoördinator bij de Aletta Jacobs School of Public Health en medeorganisator van de zomerschool, geeft een duidelijk voorbeeld van ongelijkheid aan de hand van een voorbeeld over de metro van Londen. Rondom het Covent Garden metrostation, in hartje Londen, is de levensverwachting 87 jaar. Slechts vier stops later, rondom het Holloway Road metrostation, is de levensverwachting gedaald naar 78 jaar. Een verschil van 9 jaar in levensverwachting na een ritje van amper tien minuten met de metro.

“Mensen hebben soms de neiging om te denken dat gezondheid voornamelijk beïnvloed wordt door onze individuele keuzes of dat we gedisciplineerd genoeg zijn om bepaalde gezonde keuzes te maken, maar zo werkt het niet”, vertelt Bosch. Ze legt uit dat onze gezondheid beïnvloed wordt door allerlei verschillende factoren: inkomen, opleiding en de kwaliteit van je woning spelen allemaal een rol. Iemand die in een tochtig huis woont met schimmel aan de muren en geen zekerheid heeft of er volgende week nog wel genoeg geld op de bankrekening staat om eten te betalen, heeft te maken met een heel andere situatie dan iemand die in een nieuwbouwhuis woont met genoeg spaargeld. Volgens Bosch moeten we daar iets aan doen. “We moeten met elkaar een omgeving creëren waarin mensen in staat worden gesteld om gezond gedrag te vertonen.”

Beide coördinatoren benadrukken dat gezondheidsongelijkheid een onderbelicht onderwerp is en kijken daarom uit naar de zomerschool. “Dit is een belangrijk verhaal”, zegt Buskens. “Toen ik als dokter begon, was ik me niet bewust van deze ongelijkheid; gaandeweg ben ik daarachter gekomen. Daarom vind ik het belangrijk om jonge mensen die hier ambitie voor hebben en dit onderwerp als relevant onderkennen op weg te helpen. Daar is deze zomerschool perfect voor.”

Verschillende perspectieven

Volgens Bosch en Buskens is het van groot belang om gezondheid vanuit verschillende hoeken te bekijken. “Ik kan geen discipline bedenken waaruit je geen bijdrage kan leveren aan dit probleem”, zegt Buskens. “Als je zegt: ‘’Ik ben dokter en ik weet hoe het zit ," dan sla je gegarandeerd de plank mis. Het is geen eendimensionaal probleem.” Bosch is het daar mee eens. “Als je vanuit één oogpunt kijkt, zie je slechts een deel van het probleem. Je mist dan nog een heleboel andere aspecten."

Bosch vertelt dat ze dat vaak zien gebeuren. Dit leidt er soms toe dat goedbedoelde interventies alleen terechtkomen bij de groep die ze het minst nodig hebben. Mensen die al in een goede situatie zitten, worden er beter van, terwijl mensen die de interventie echt nodig hebben bijvoorbeeld niet genoeg verdienen om er gebruik van te maken. Je loopt dan zelfs het risico dat je het gezondheidsverschil vergroot, stelt Bosch.

Iedereen die het interessant vindt om vanuit verschillende hoeken te kijken naar een complex vraagstuk op het gebied van publieke gezondheid en daar praktisch mee aan de gang te gaan, is welkom op de zomerschool. Dat kunnen studenten vanaf het tweede jaar zijn, maar ook professionals die zich al een tijd lang bezighouden met beleid. Daarnaast zijn ook internationale geïnteresseerden van harte welkom. Volgens Bosch maakt die variatie de zomerschool juist zo leuk. “Iedereen heeft verschillende perspectieven en culturen, daardoor kan iedereen veel van elkaar leren.”

De zomerschool

Tijdens de zomerschool werken deelnemers vijf dagen lang aan een concreet gezondheidsvraagstuk uit een wijk in Groningen over de obesogene omgeving. Elke dag krijgen deelnemers er in de ochtend door middel van interactieve lezingen een nieuw perspectief bij; in de middag denken deelnemers na over wat dat nieuwe perspectief betekent voor het vraagstuk. Tijdens de zomerschool leren deelnemers het vraagstuk te bekijken vanuit een psychologisch, geesteswetenschappelijk, ruimtelijk wetenschappelijk, en wettelijk perspectief.

De zomerschool is niet alleen theoretisch; deelnemers gaan ook bezig met een aantal praktische activiteiten. “We willen het deelnemers ook laten ervaren”, zegt Bosch. Er staat bijvoorbeeld een stadswandeling op de planning. “Dat is heel leuk", vertelt Bosch enthousiast. “Het is een wandeling waarin je op verschillende plekken uitleg krijgt over hun betekenis voor de publieke gezondheid."

Het programma van de zomerschool en het inschrijfformulier vind je hieronder.