English translation below
De medische geschiedenis was nog nooit zo populair. Elke dag worden we overspoeld met artikelen in kranten, blogs en tweets, die de Covid-19-crisis vergelijken met historische epidemieën zoals de middeleeuwse pest, de Spaanse griep, hiv/aids of SARS. Onveranderlijk is de vraag welke historische lessen we kunnen trekken uit het verleden.

Zelden vinden we echter een goed onderbouwd antwoord op deze belangrijke vraag. De Nederlandse media wijzen vooral op historische overeenkomsten en benadrukken het succes van vroegere medische interventies. Echter, het aanhalen van overeenkomsten levert op zichzelf meestal geen nieuwe inzichten op; parallellen wijzen immers vooral op wat we al weten. Zo is het ongetwijfeld waar dat de wijdverbreide invoering van hygiënische maatregelen in de negentiende eeuw heeft geholpen bij de bestrijding van cholera, difterie en andere dodelijke epidemieën, maar dit historische feit helpt niet in onze strijd tegen Covid-19. Ziekenhuizen, de medische sector en individuele burgers weten heel goed wat hygiëne is en zij nemen de juiste maatregelen. Zeep was – ook zonder historische les – als eerste uitverkocht in de supermarkt.

De vraag is wat we wel kunnen leren van het verleden. Het blijft natuurlijk belangrijk om na te denken over historische overeenkomsten – over interventies die in principe vergelijkbaar zijn met de strategieën die we nu (willen) toepassen. Maar in plaats van het bespreken van succesvolle interventies, zouden historici zich veel vaker moeten richten op maatregelen die niet hebben gewerkt. Deze mislukkingen geven reden tot nadenken, bieden andere perspectieven en waarschuwen voor valkuilen. In alle gevallen is het opvallend dat culturele, sociaaleconomische verschillen en politieke beslissingen doorslaggevend zijn geweest voor het succes of falen van interventies. 

Neem bijvoorbeeld de Britse arts John Haygarth (1740-1826). Hij ontwikkelde een reeks maatregelen tegen de epidemische verspreiding van pokken, die - volgens Haygarths eigen berekening - de dood van ten minste één op zes kinderen veroorzaakte. Haygarths maatregelen waren vergelijkbaar met het coronabeleid nu:

• Sociale distantie: Haygarth had ontdekt dat de pokken zich verspreid via persoonlijk contact binnen een afstand van 46 cm (in plaats van via de lucht over grote afstanden). Hij raadde patiënten aan om binnen te blijven en weg te blijven bij mensen die extra kwetsbaar zijn voor de ziekte.

• Netheid voor alles: Elk voorwerp of oppervlak dat in contact was geweest met speeksel, slijm of andere besmettelijke stoffen moest worden gereinigd.

• Contacttracering: Haygarth raadde aan om besmette gevallen op te sporen en te volgen om zo de verspreiding van de ziekte in kaart te brengen.

• Groepsimmuniteit: Via een uitgebreid inoculatieprogramma (in zijn tijd het zorgvuldige blootstellen aan geïnfecteerd materiaal) wilde Haygarth immuniteit bereiken.

Haygarth was ervan overtuigd dat door het aanhouden van deze maatregelen het sterftecijfer met ten minste 75% zou verminderen.

Met de kennis (en hoop) van nu zou je verwachten dat de ideeën van Haygarth succes hadden moeten hebben. Niets is minder waar. Zoals de historicus Arthur Boylston heeft betoogd, hebben Haygarths strategieën op twee punten gefaald. Ten eerste bleken sociaaleconomische verschillen onoverkomelijk. De armen waren niet bereid om binnen te blijven en hun magere inkomsten op te geven; de rijken wilden geen regels meer volgen zodra zij een bepaald niveau van groepsimmuniteit hadden bereikt. In de tweede plaats voelden mensen zich aangetast in hun individuele vrijheid en voelden ze zich bespioneerd door gezondheidsinspecteurs die waren aangesteld door de overheid.

Dus, wat kunnen we leren van Haygarths mislukking voor de covid-19 crisis van vandaag? We doen er goed aan om na te denken over het beperken van de persoonlijke vrijheid voor een langere periode. Hoewel we op dit moment misschien allemaal bereid zijn om thuis te blijven, wie kan zeggen of dit nog steeds het geval is als op grote schaal het levensonderhoud van mensen in gevaar komt? Of wanneer heel veel mensen geconfronteerd worden met de psychologische gevolgen van eenzaamheid? Misschien wel veel belangrijker is de vraag in hoeverre ons beleid rekening houdt met sociaaleconomische verschillen. Als je niet veel hebt, is het veel moeilijker om je te houden aan beperkende maatregelen. Welke extra maatregelen worden genomen om tegemoet te komen aan de speciale behoeften van lage-inkomensgroepen in probleemwijken. Hoe veel oog hebben we werkelijk voor daklozen en asielzoekers? Hoe groot is de ramp als covid-19 onder deze groepen onder de radar blijft? Haygarths mislukking stuurt ook een belangrijke waarschuwing voor de economisch sterkere delen van onze samenleving. Vooral voor het noorden van ons land is dit een belangrijk issue. Het is waarschijnlijk dat groepsimmuniteit eerder zal worden bereikt in de economische hotspots in het zuiden en westen van Nederland. Hoeveel vastberadenheid en solidariteit zal er nog zijn om kostbare maatregelen voort te zetten in het belang van het noorden?

Rina Knoeff is Associate Professor aan de Faculteit der Letteren en de Aletta Jacobs School of Public Health, Rijksuniversiteit Groningen.

Bron:
Arthur Boylston, ‘John Haygarth’s 18th-century ‘rules of prevention’ for eradicating smallpox’, in Journal of the Royal Society of Medicine 107:12 (2014) 494-499. https://doi.org/10.1177/0141076814557198

Covid-19 and the need for better historical lessons

 
Medical history was never more popular. Every day we are flooded with articles in newspapers, blogs and tweets, drawing parallels between the Covid-19 crisis and historical epidemics such as the medieval plague, the Spanish Flu, HIV/AIDS or SARS. Invariably, the question is what historical lessons can be learned for today’s pandemic.

Rarely, however, do we find a well-argued and credible answer to this important question. Dutch media usually point at historical similarities and emphasise the success of past medical interventions. Yet, merely invoking historical parallels does not offer new insights; on their own, parallels only point to what we already know. It is undoubtedly the case that the widespread introduction of hygienic measures during the nineteenth century helped in fighting cholera, diphtheria and other deadly epidemics, but such an historical fact does not help in our battle against Covid-19 now. Hospitals, the medical sector and individual citizens know very well what hygiene is and take the appropriate measures. Soap was among the first items to be sold out in supermarkets, no reminders of the past needed.

The question is what we can really learn from the past. It remains important to think about historical parallels – interventions that were, in principle, comparable to the interventions we are inclined to adopt today. However, instead of focusing on the successful strategies of the past, historians should turn their attention far more often to interventions that have not worked. Those failures give reason to pause, they stimulate our thinking and warn against pitfalls. In all those cases, it is striking how cultural, socio-economic differences and political decisions have been the decisive factor. 

Let me illustrate this with an eighteenth-century example. The British physician John Haygarth (1740-1826) famously developed a series of interventions against the epidemic spreading of pox, which – according to Haygarth’s own calculation – caused the death of at least one in six children. His approach and measures were comparable to the measures we are dealing with today:

• Social distancing: Haygarth had discovered that pox spreads via personal contact within a distance of 46 cm (rather than via the air over long distances). He advised patients to stay inside and to keep away from people who are extra vulnerable to the disease.

• Cleanliness: Every object or surface that has been in contact with saliva, mucus or other infectious substances needed to be cleaned.

• Contact tracing: Haygarth traced and followed single infected cases of smallpox in order to map the spreading of the disease.

• Group immunity: Via a widespread programme of inoculation (in his time, the careful exposure to infected material) Haygarth wanted to reach immunity.

Haygarth was convinced that keeping to these measures would reduce mortality with at least 75%.

With the knowledge (and hope) of today, we might expect Haygarth’s ideas to have been successful. However, nothing is farther from the truth. As the historian Arthur Boylston has argued, Haygarth’s strategies failed on two accounts. First, socio- economic differences proved insurmountable. The poor were not inclined to stay inside and give up their meagre income; the rich were not prepared to follow rules as soon as they had reached a certain level of group immunity. Second, people felt uncomfortable over the loss of individual freedom and felt spied upon by networks of governmental health inspectors.

So, what can we learn from Haygarth’s failure for today’s covid-19 crisis? Of course, we would do well to think carefully about restricting personal freedom for a longer period of time. While we might all be prepared to stay indoors at the moment, who can say if this remains the case when livelihoods are in danger? Or when people on a large scale get confronted with the psychological consequences of solitude? Perhaps much more important is the question of how much our policies take socio-economic differences into account. If you do not have much, it is much harder to follow rules imposed on you. What extra measures are taken to meet the special needs of low-income groups in the problem areas of cities, the needs of homeless people and asylum seekers? How big a disaster will we face if covid-19 remains under the radar among these groups? Haygarth’s failure also sends the dire warning that measures are often taken with a focus on the interests of the economically stronger parts of a society. This might also hold an important warning for the North of our country. It is likely that group immunity will be reached earlier in the economic hotspots in the South and West of the Netherlands. How much determination and solidarity will there be, then, to continue costly measures for the North?

Rina Knoeff is Associate Professor at the Faculty of Arts and the Aletta Jacobs School for Public Health, University of Groningen.

Reference
Arthur Boylston, ‘John Haygarth’s 18th-century ‘rules of prevention’ for eradicating smallpox’, in Journal of the Royal Society of Medicine 107:12 (2014) 494-499. https://doi.org/10.1177/0141076814557198