Veni-beurzen voor vijftien Groningse onderzoekers

De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) kent aan vijftien onderzoekers van de RUG en het UMCG een Veni-beurs toe: Sebastian Beil, Stefan Berger, J. A. ten Brink, Mohamad El-Merheb, Sasha Goldstein-Sabbah, S. Kurdi, Guinevere Lageveen-Kammeijer, Jozine ter Maaten, João C. Magalhães, E. S. Marteijn, F. Rizzo, Tobit Steinmetz, Henk van Waarde, Daoming Wang en Oscar Franken. De laureaten kunnen met dit bedrag gedurende drie jaar hun eigen onderzoeksideeën verder ontwikkelen.

In totaal heeft NWO heeft aan 188 veelbelovende jonge wetenschappers een Veni-financiering van maximaal 280.000 euro toegekend. Veni maakt, samen met Vidi en Vici, onderdeel uit van het NWO-Talentprogramma. Veni is gericht op excellente onderzoekers die onlangs gepromoveerd zijn. Binnen het Talentprogramma zijn onderzoekers vrij om hun eigen onderwerp voor financiering in te dienen. NWO selecteert onderzoekers op basis van de kwaliteit van de onderzoeker, het innovatieve karakter van het onderzoek, de verwachte wetenschappelijke impact van het onderzoeksvoorstel en mogelijkheden voor kennisbenutting.

Onderstaande voorstellen hebben aan RUG en UMCG een Veni mogen ontvangen.

Lighting the Way of Drug Discovery: Photochemical Synthesis of Non-Natural Amino Acids

Dr. Sebastian Beil, Faculty of Science and Engineering

Fotochemische synthese van niet-natuurlijke aminozuren is een veelbelovende benadering voor de ontdekking van geneesmiddelen. Deze methode maakt gebruik van zichtbaar licht om nieuwe aminozuren te creëren die kunnen worden opgenomen in eiwitten of kleine moleculen om nieuwe kandidaat-geneesmiddelen te creëren met verbeterde eigenschappen zoals verhoogde stabiliteit of specificiteit. Milde fotochemische synthese van niet-natuurlijke aminozuren maakt ook de nauwkeurige controle van hun chemische structuur, wat kan leiden tot selectievere en effectievere kandidaat-geneesmiddelen. In dit project zullen nieuwe niet-natuurlijke aminozuren worden gemaakt met behulp van fotokatalyse met blauw licht om te zorgen voor een voorraad van deze krachtige bouwstenen voor toekomstige geneesmiddelen.

De profielpagina van dr. Sebastian Beil

Destabilisatie van het archetypische team: Oorzaken en gevolgen van dynamisch teamlidmaatschap

Dr. Stefan Berger, Faculteit Economie en Bedrijfskunde

In meer dan 90% van de organisaties werkt men in teams en er wordt elk jaar miljarden euro's geïnvesteerd in teamontwikkeling. Die teamontwikkelingsactiviteiten zijn gebaseerd op kennis over 'archetypische' teams waarin teamlidmaatschap fulltime en stabiel is. Dit is problematisch omdat tegenwoordig veel mensen in meerdere teams tegelijkertijd werken en regelmatig van team wisselen (= dynamisch teamlidmaatschap). Dit project ontwikkelt inzichten in hoe werknemers dit dynamische teamlidmaatschap ervaren. Deze inzichten worden gebruikt om een trainingsmodule te ontwikkelen gericht op het verbeteren van het functioneren van hedendaagse teams.

De profielpagina van dr. Stefan Berger.

The bigger the better, the smaller the faster: Why do males and females grow apart?

Dr. J. A. ten Brink, Faculty of Science and Engineering

Bij veel dieren zien mannetjes en vrouwtjes er verschillend uit. Dit heeft gevolgen voor hoe we dierpopulaties moeten beschermen omdat mannetjes en vrouwtjes anders op omgevingsverandering reageren. De verschillen tussen de sekse staan echter vaak niet vast, maar veranderen tijdens het leven door omgevingsfactoren, bijvoorbeeld de hoeveelheid voedsel. De bioloog gaat in dit project onderzoeken hoe omgevingsfactoren invloed hebben op de evolutie van sekse verschillen en wat de consequenties zijn van die sekseverschillen voor de populatie.

Soevereiniteit, heiligheid, geweld en bekering in de Outremer: de kruistochten van Lodewijk IX in Arabisch en ‘Islamicate’ politiek denken

dr. Mohamad El-Merheb, Faculteit der Letteren

Dit project bestudeert de weerslag van het contact tussenbewoners van het Oostelijke Middellandse zeegebied en Latijns-christelijke kruisvaarders op het premoderne ’Islamicate’ politiek gedachtegoed. Het onderzoek richt zich op tot nu toe veronachtzaamde Arabische verhandelingen van Moslims, Joden en Christenen in combinatie met hun materiële cultuur, tot stand gekomen tijdens het verblijf van de kruistocht van Lodewijk IX aldaar. Doel is te demonstreren hoe en waarom een ideologisch project van een Franse koning in het Oosten nieuwe Islamitische ideeën over soevereiniteit, legitimiteit en het Latijnse Westen teweegbracht. Daardoor veranderden tevens Islamitische visies op heiligheid, rechtvaardiging van oorlogvoering en religieuze bekering fundamenteel.

De profielpagina van dr. Mohamad El-Merheb.

Optimizing Orientalism? Rethinking the Global Jewish Elite

Dr Sasha Goldstein-Sabbah, Faculteit der Letteren

Hoe bouwden Joden in het Midden-Oosten en Noord-Afrika (MENA) transnationale filantropische, commerciële en diplomatieke netwerken op tussen 1860-1948? Met behulp van documenten uit private en institutionele archieven onderzoekt dit project de invloed van de Joodse gemeenschap in de MENA-regio en daarmee de relatie tussen transnationale religieuze netwerken en imperialisme. Door de invloed van Joodse gemeenschappen buiten Europa te bestuderen, werpt het project nieuw licht op aannames over centrum en periferie in het rijk. Mijn hypothese is dat de Joodse gemeenschap, binnen de context van de Europese imperialistische ambities, voortdurend de sociale normen en politieke verwachtingen van de kolonisator uitdaagde.

De profielpagina van dr. Sasha Goldstein-Sabbah.

On the move: Imaging propagating spin waves in two-dimensional magnets

Dr. S. Kurdi, Faculty of Science and Engineering

Onze toenemende afhankelijkheid van technologie vraagt om kleinere en energiezuinigere elektronica. De onderzoeker zal een nieuw instrument met ultrahoge resolutie ontwikkelen om gekoppelde magneten af te beelden op atomaire schaal als een eerste stap naar de ontwikkeling van energiezuinige nano-apparaten om aan de eisen van de huidige informatie technologie te voldoen.

Deciphering the Glyco-code of Head and Neck Cancer by Generating a Single Cell Glycomics Workflow

Dr. Guinevere Lageveen-Kammeijer, Faculty of Science and Engineering

Onze cellen zijn bedekt met een dichte laag van suikers. Wanneer dit niet volledig en correct gebeurd dragen deze structuren bij aan het kwaadaardige fenotype van kankercellen doordat ze de proliferatie (vermenigvuldigen), metastase (uitzaaiingen) en immunosuppressie bevorderen. In dit project zal ik de kwaadaardige suikercodering van hoofd-halskanker ontcijferen door het ontwikkelen van een innovatieve analyse methode. Door minimale monsterhoeveelheden te gebruiken (een enkele cel), monstervoorbereidingsstrategieën te optimaliseren en te combineren met geavanceerde analyse technieken zal ik in staat zijn om veranderingen te lokaliseren die uiteindelijk kunnen worden benut voor gepersonaliseerde prognose en behandelingsstrategieën voor hoofd-halskanker.

De profielpagina van dr. Guinevere Lageveen-Kammeijer

De rol van vocht en zout in acuut hartfalen

Dr. Jozine ter Maaten, Cardiologie UMC Groningen

Patiënten met acuut hartfalen houden vocht vast, maar dit zit niet bij iedere patiënt op dezelfde plek. Op dit moment worden alle patiënten echter wel op dezelfde manier behandeld. Dit onderzoek kijkt specifiek naar patiënten met acuut hartfalen met veel vocht in de weefsels en leert ons wat de rol van opslag van zout in de weefsels is en of het toedienen van zout juist leidt tot betere behandeling van het overtollige vocht.

De profielpagina van dr. Jozine ter Maaten.

(Her)vormen Moderatie van Platformcontent

Dr. João C. Magalhães, Faculteit der Letteren

Het vermogen van sociale mediaplatforms om te definiëren en te bepalen wat verwerpelijk en wenselijk is (moderatie van platformcontent), heeft de vrijheid van meningsuiting wereldwijd gevormd.

Toch is er weinig bekend over de totstandkoming van deze bestuursregimes. Welke belangen namen platformen ter harte en welke negeerden ze bij het navigeren van de unieke politieke technische, juridische, en economische dimensies van het controleren van publieke uitingen.

Dit project zal kritieke momenten in de ontwikkeling van moderatieregels bestuderen. De bevindingen worden gebruikt om een blauwdruk te creëren voor het herzien van moderatietechnieken en -procedures, waarbij open datasets worden geproduceerd.

De profielpagina van dr. João C. Magalhães.

Rituelen in Beweging: Diasporische religie van christelijke Palestijnse vluchtelingen, 1948-heden

Dr. E. S. Marteijn, Faculteit der Letteren

Het overgrote deel van de christelijke Palestijnen wereldwijd woont in de diaspora. Wetenschappelijke kennis over deze gemeenschappen is schaars. Dit onderzoeksproject brengt het ontstaan van christelijke Palestijnse vluchtelingengroepen van 1948 tot het heden in kaart, en beschrijft de globale netwerken waartoe zij behoren. Onderzocht wordt hoe hun theologische gedachtegoed en religieuze praktijken worden beïnvloed in conflictsituaties en door gedwongen migratie. Drie contexten staan centraal: Israël (intern ontheemden), Libanon (migratie binnen de regio) en Duitsland (migratie buiten de regio). Dit project brengt bovendien een interdisciplinair theoretisch raamwerk tot stand dat helpt de relatie tussen religie en vluchtelingen beter te begrijpen.

High-resolution galaxy kinematics at z?3: a new perspective on the interplay between ordinary and dark matter in driving galaxy evolution

Dr. F. Rizzo, Faculty of Science and Engineering

Bijna 40 jaar geleden ontdekten sterrenkundigen dat nabij gelegen sterrenstelsels zo snel roteren dat de zwaartekracht, gegenereerd door gas en sterren, het sterrenstelsel niet bij elkaar kan houden. Dit leidde tot het idee dat iets anders het sterrenstelsel bij elkaar houdt; een vorm van onzichtbare, donkere materie. Tot op de dag van vandaag is de aard van deze donkere materie een mysterie gebleven. Door gebruik te maken van nieuwe data van verre sterrenstelsels zal dit onderzoek duidelijk maken waar deze vreemde uit bestaat. Ook krijgen we inzicht in de vorming en opbouw van sterrenstelselstructuren in het vroege universum.

Profilering en opsporing van gevaarlijke plasmacellen bij de ziekte van Sjögren

Dr Tobit Steinmetz, Reumatologie en klinische immunologie UMC Groningen

Antistoffen zijn eiwitten gemaakt door ons lichaam die beschermen tegen virussen en bacteriën. Antistoffen kunnen ook schadelijk worden voor ons eigen lichaam. De meeste mensen met Sjögren hebben schadelijke antistoffen die de productie van speeksel en tranen kunnen verminderen en het risico op bloedkanker verhogen. Dit onderzoek genereert een profiel van plasmacellen die deze schadelijke antistoffen produceren. De onderzoekers willen gebruik maken van deze profielen om een behandeling te vinden die alleen de schadelijke plasmacellen aanpakt, maar beschermende plasmacellen ontziet.

Kernel-based control theory of nonlinear systems

Dr. Henk van Waarde, Faculty of Science and Engineering

Conventionele digitale computers gebruiken een grote hoeveelheid energie. De visie van neuromorfe computers is om berekeningen op dezelfde manier uit te voeren als het menselijk brein. In dit project zal de onderzoeker baanbrekende wiskundige modellen van neuronen ontwikkelen. Deze modellen zullen de basis vormen voor een theorie van energiezuinig neuromorf berekenen met een kleine ecologische voetafdruk.

De profielpagina van dr. Henk van Waarde

Why misfortunes often come together: understanding the gut microbiome’s role in the co-occurrence of cardiometabolic and kidney diseases

Dr. Daoming Wang, Universitair Medisch Centrum Groningen

Cardiometabole ziekten (CMD) en chronische nierziekten (CKD) komen vaak tegelijkertijd voor, waardoor de behandeling moeilijker wordt en de mortaliteit toeneemt. Darmmicroben worden geassocieerd met zowel cardiometabole als niergezondheid, maar de causale bacteriële genen en moleculaire routes die ten grondslag liggen aan CMD en CKD blijven onduidelijk. Dit project duikt in de DNA-code van darmbacteriën om bacteriële genen te identificeren die zowel cardiometabole als niergezondheid reguleren en om nieuwe moleculaire routes te karakteriseren die CMD en CKD verbinden.

De profielpagina van dr. Daoming Wang.

Effects of heat waves on marine communities in shallow coastal seas

Dr. Oscar Franken, Faculty of Science and Engineering & NIOZ Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee

Een toename in frequentie en intensiteit van hittegolven kan een sterk effect hebben op het leven in ondiepe zeeën. Vooral op locaties die tijdens eb droogvallen kunnen deze temperaturen erg hoog zijn, waardoor soorten die ondiep leven een grotere kans hebben om dood te gaan. Ik gebruik informatie over soorten in de Nederlandse Waddenzee om te testen of de soortensamenstelling van bodemdieren veranderd na een hittegolf. In experimenten test ik of de geobserveerde verschillen verklaard kunnen worden aan de hand van de hittetolerantie van soorten. Kennis hierover is van belang om beter te kunnen anticiperen op de effecten van klimaatverandering.

De profielpagina van Dr. Oscar Franken.