Promotie mw. H. Beukema: Biodiversity in rubber agroforests

Promotie: mw. H. Beukema, 12.45 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Proefschrift: Biodiversity in rubber agroforests

Promotor(s): prof.dr. J. van Andel, prof.dr. M.J.A. Werger

Faculteit: Wiskunde en Natuurwetenschappen

Biodiversiteit in extensieve rubberplantages

Het proefschrift van Hendrien Beukema is een evaluatie van de rol van rubber (Hevea brasiliensis) agroforests bij het behoud van soorten van het laaglandregenwoud op Sumatra. Jungle rubber-tuinen zijn extensieve rubber agroforests die qua structuur op secundaire bossen lijken en waarin wilde soorten door de boer worden getolereerd. Met het verdwijnen van het laaglandregenwoud rijst de vraag of de begroeiing die ervoor in de plaats komt een aantal kenmerken en functies van het oorspronkelijke bos kan behouden. Primair bos en rubberplantages dienden als referentiesystemen voor biodiversiteits- en rubberproductiewaarden. De rubberplantages bestonden voornamelijk uit rubberbomen (98% van de bomen), terwijl het percentage rubberbomen in de jungle rubber agroforests gemiddeld slechts 41% was. Beukema verzamelde nieuwe biodiversiteitsgegevens over terrestrische en epifytische pteridofyten en vergeleek deze met bestaande gegevens over bomen en vogels. De leeftijd van de jungle rubber-proefvlakken varieerde van 9 tot 74 jaar, terwijl de leeftijd van de proefvlakken in rubberplantages 5 tot 19 jaar was.

In de ondergroei van jungle rubber vond zij een redelijk aantal 'bossoorten' en verscheidene soorten terrestrische pteridofyten, die als indicatorsoorten voor bosverstoring en regeneratie van het bos gebruikt kunnen worden. Hoewel het behoud van soorten in jungle rubber door het beheer en door een herbeplantingscyclus van ongeveer 40 jaar wordt beperkt, draagt dit bosachtige landgebruik bij aan de soortenrijkdom in een verarmd landschap dat steeds meer door monocultuurplantages gedomineerd wordt. Oudere jungle rubber agroforests hebben een grotere natuurwaarde, maar zijn meestal minder productief voor de boer.

Hendrien Beukema studeerde aan de Universiteit van Amsterdam. Haar promotieonderzoek deed zij bij de RUG, bij de vakgroep Community and Conservation Ecology van het Centre for Ecological and Evolutionary Studies (CEES). Het maakte deel uit van het ‘Alternatives to Slash and Burn’ programma bij het World Agroforestry Centre (ICRAF) in Bogor, Indonesië. Het werd gefinancierd door het NWO/WOTRO programma ‘Biodiversity in disturbed ecosystems’.