‘Eiwitschakelaar’ bepaalt of stamcellen specialiseren of vernieuwen

Onderzoekers in het UMCG hebben ontdekt welk eiwitcomplex het lot van stamcellen bepaalt. De samenstelling van dit eiwitcomplex werkt als een schakelaar die bepaalt of stamcellen uitrijpen tot cellen met een specifieke functie in het lichaam, of zorgen voor de productie van nieuwe stamcellen. De onderzoekers publiceren hun resultaten 18 maart 2013 in het toonaangevende tijdschrift Nature Cell Biology.

“We hebben dit mechanisme bij stamcellen in het bloed aangetoond,” zegt prof. dr. Gerald de Haan, codirecteur van het European Institute for the Biology of Ageing (ERIBA). “Zorgt de schakelaar voor te veel vernieuwing van stamcellen dan ontstaat leukemie, en als cellen teveel specialiseren ontstaat bloedceltekort. Het onderzoek geeft daarmee fundamenteel inzicht in de rol van stamcellen in de subtiele balans tussen ziekte en gezondheid.”

Veroudering

Onderzoek naar stamcellen is van groot belang om verouderingsprocessen beter te begrijpen. De Haan: “We weten dat bloedvormende stamcellen op oudere leeftijd minder goed werken. Maar welke processen veranderen dan precies?” De nieuwe inzichten in de werking van het eiwitcomplex als schakelaar stellen de onderzoekers in staat om verder te kijken hoe veroudering samenhangt met veranderingen in de balans tussen vernieuwing en specialisatie (uitrijping) van stamcellen.

Samenstelling

Karin Klauke, de promovendus die het onderzoek uitvoerde, vond dat het eiwitcomplex in samenstelling varieert doordat vier verschillende eiwitten al of niet aanwezig zijn. Deze eiwitten concurreren met elkaar voor dezelfde positie in het complex. Een van de vier eiwitten, Cbx7, moet aanwezig zijn om celvernieuwing te induceren. Als Cbx7 ontbreekt, en één van de andere drie eiwitten (Cbx2, 4 of 8) in het complex zit, wordt de aanmaak van nieuwe stamcellen geremd en specialiseren de cellen juist tot bloedcellen.

Meerdere typen stamcellen

De onderzoekers hebben de rol van het Cbx7 eiwit voor de vernieuwing van stamcellen in eerste instantie voor bloedcellen aangetoond. Het eiwit werd echter ook gevonden in vroege embryonale stamcellen. Daarom verwachten de onderzoekers dat het Cbx7 niet specifiek is voor bloed stamcellen, maar dat het een algemene rol speelt in de werking en regulering van allerlei typen stamcellen.

Link naar publicatie: http://www.nature.com/ncb/journal/vaop/ncurrent/abs/ncb2701.html

Meer informatie: tel. (050) 361 22 00