Vensters op Frisia. Over nut en noodzaak van het universitaire terpenonderzoek

Oratie: dhr. prof.dr. G.J. de Langen, 16.15 uur, Aula Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Titel: Vensters op Frisia. Over nut en noodzaak van het universitaire terpenonderzoek

Leeropdracht: Archeologie van het Noord-Nederlandse terpen- en wierdenlandschap

Faculteit: Letteren

De oratie van prof.dr. Gilles de Langen gaat over het nut en de noodzaak van het universitaire terpenonderzoek. Hoogleraar De Langen stelt dat groter maatschappelijk draagvlak nodig is om terpen en wierden in stand te houden. Hij pleit voor samenwerking tussen de betrokken overheden en het Groninger Instituut voor Archeologie van de Rijksuniversiteit Groningen. Recente opgravingen die samen met de provincie Fryslân zijn gerealiseerd, hebben de belangstelling voor de terpen al behoorlijk aangewakkerd. De universiteit kan op deze manier een bijdrage leveren aan een betere bescherming van het bodemarchief in de terpen, en ook de groei van kennis en beter onderwijs realiseren. De terpenarcheologie is actueel en wetenschappelijk interessant. Thema’s als water, natuur en duurzaamheid vormen een logisch onderdeel van de biografie van het terpen- en wierdenlandschap. Deze terpenbiografie kan van internationale betekenis worden, gezien alleen al de genetische verwevenheid met het naastgelegen werelderfgoed: de Waddenzee. Maar er is meer: de terpbewoners zijn bijna voortdurend betrokken geweest bij nationale en internationale ontwikkelingen. Voor ons begrip van en onze waardering voor de tijd tot 900 na Christus zijn archeologische inzichten essentieel. Zelfs de studie van een ‘historische’ periode als de volle Middeleeuwen heeft veel baat bij de terpenarcheologie, omdat de terpen en hun omgeving vertellen over belangrijke economische veranderingen, zoals de grootschalige ontginningen, het ontstaan van verzorgende dorpen en een nieuw type agrarische nederzetting. Stuk voor stuk veranderingen waarover de historische bronnen te weinig spreken. Vanuit historische hoek is voorgesteld om samen met historisch sociologen en antropologen te speuren naar gemeenschappelijke kenmerken van culturen. De Langen spreekt de hoop uit dat ook archeologen aan dat debat mogen meedoen.