Fertile frontiers: new approaches to interdisciplinary life course research

Oratie: mw. prof.dr. M.C. Mills, 16.15 uur, Aula, Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Titel: Fertile frontiers: new approaches to interdisciplinary life course research

Leeropdracht: Sociologie, i.h.b. sociologie van de levensloop (Sociology of the life course)

Faculteit: Gedrags- en Maatschappijwetenschappen

Sinds de jaren ’70 van de vorige eeuw is er veel veranderd op het gebied van gezinsvorming, waarmee zowel het vormen van partnerschappen (dating, samenwonen, huwelijk) als voortplantingsgedrag (planning van en aantal kinderen) wordt bedoeld. Deze veranderingen hebben aanzienlijke gevolgen, zowel voor individuen als voor de samenleving op de lange termijn. Een eerste trend is dat vrouwen nu hun eerste kind rond hun 29ste levensjaar krijgen, wat heeft geleid tot een ongekende groei in onvrijwillige kinderloosheid en hogere medische kosten. Een tweede trend is de toenemende neiging van mensen om elkaar op internet te ontmoeten en online met elkaar te communiceren, en de opkomst van internetdating.

Het vormen van partnerschappen is een fundamentele bouwsteen van de samenleving, waarbij mensen vaak sterk geneigd zijn tot selectieve partnerkeuze of tot het kiezen van een partner die dezelfde eigenschappen heeft, zoals opleiding of etnische achtergrond. Dit leidt er weer toe dat sociale ongelijkheden binnen samenlevingen worden gereproduceerd of versterkt. In haar oratie bespreekt prof.dr Melinda Mills eerst waarom het nodig is deze onderwerpen te onderzoeken. Daarna geeft ze een samenvatting van de huidige kennis en presenteert zij haar onderzoeksagenda op het gebied van ‘fertile frontiers’ bij gezinsvorming.

Bij eerder demografisch en sociologisch onderzoek zijn de onderliggende biologische en genetische factoren die ons gedrag sturen grotendeels genegeerd. De eerste ‘frontier’ (grens) die Mills en haar collega’s willen verleggen, houdt in dat zij een stap verder gaan dan de simplistische discussie over ‘aangeboren’ versus ‘aangeleerd’, en dat zij in het onderzoek naar reproductief en partnervormend gedrag de complexe interactie tussen de sociale omgeving en onze genetische samenstelling willen bestuderen. De onderzoeksgroep kiest daarbij voor een tweelingstudie om de erfelijkheid van gedrag te onderzoeken, maar slaat ook een brug tussen sociodemografisch en genetisch onderzoek door het eerste GWAS (genome-wide-association-search)-onderzoek uit te voeren voor reproductieve keuze en partnervormend gedrag. Op deze manier kunnen Mills en haar collega’s niet alleen het bestaan van een onderliggende genetische architectuur voor gedrag onderzoeken, maar ook de relevante genen identificeren.

Een tweede ‘grens’ bestaat op het gebied van selectieve partnerkeuze. Eerder onderzoek was grotendeels gebaseerd op verhalen die door de proefpersonen zelf werden verteld of die werden vastgelegd door middel van enquêtes of registratiegegevens. In de nieuwe onderzoekslijn van Mills wordt gebruikgemaakt van nieuwe gegevens over onlinedating uit elf Europese landen. Daarbij worden meerdere eigenschappen voor selectieve partnerkeuze onderzocht, zoals sociale eigenschappen (opleiding, etnische achtergrond), biologische eigenschappen (aantrekkelijkheid, lengte, gewicht) en levensstijl (roken, alcohol, sport). Daarna zal de onderzoeksgroep van Mills het daadwerkelijke zoekproces en de relatieresultaten op de langere termijn onderzoeken en overeenkomsten in gedrag in de loop van de tijd met elkaar in verband brengen.