Coenzyme A as a central player in cellular and tissue homeostasis

Promotie: mw. K.A. Siudeja, 12.45 uur, Aula Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Proefschrift: Coenzyme A as a central player in cellular and tissue homeostasis

Promotor(s): prof.dr. O.C.M. Sibon

Faculteit: Medische Wetenschappen

Nader inzicht in rol co-enzym A

Een verstoring van de aanmaak van co-enzym A (CoA) heeft grote consequenties voor de regulatie van de celcyclus, voor eiwit-acetylering en voor de organisatie van het cytoskelet. Dat blijkt uit onderzoek van promovenda Katarzyna Siudeja.

Co-enzym A (CoA) is een belangrijke metaboliet die in bijna alle levende organismen wordt aangetroffen. Naar schatting is CoA bij vier procent van alle enzymatische reacties betrokken. Maar hoewel de betrokkenheid van CoA bij talrijke reacties bekend is, is het onduidelijk wat de consequenties zijn als de aanmaak van het co-enzym verstoord is. Wel is bekend dat een mutatie in het gen dat codeert voor het enzym pantothenate kinase (PANK, het eerste enzym dat nodig is om CoA te maken) leidt tot de ernstige stofwisselingsziekte Pantothenate Kinase Associated Neurodegeneration (PKAN).

Siudeja onderzocht de consequenties van verstoord CoA metabolisme op het niveau van cellen en van hele organismen. Ze gebruikte biochemische en genetische technieken om het PANK uit te schakelen bij fruitvliegen en in humane celkweekmodellen. Ze laat zien dat abnormaliteiten in de aanmaak van CoA grote consequenties heeft voor de regulatie van de celcyclus, voor eiwit-acetylering en voor de organisatie van het cytoskelet. Het onderzoek vergroot de fundamentele kennis over de rol van CoA, maar vergroot ook het inzicht in de oorzaak van PKAN. Mogelijk maakt het de weg vrij voor de ontwikkeling van een therapie voor PKAN.

Katarzyna Siudeja (Polen, 1982) studeerde Biotechnologie te Wroclaw, Polen. Ze verrichtte haar onderzoek aan de afdeling Celbiologie van het UMCG en binnen onderzoeksschool GUIDE. Inmiddels werkt ze aan het Curie Instituut te Parijs.