Draden door de geest: hoe de touwtjes in handen houden in een wereld van multitasking

Oratie: dhr. prof.dr. N.A. Taatgen, 16.15 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Titel: Draden door de geest: hoe de touwtjes in handen houden in een wereld van multitasking

Leeropdracht: Cognitive Modelling

Faculteit: Wiskunde en natuurwetenschappen

Draden door de geest: hoe de touwtjes in handen houden in een wereld van multitasking

Multitasking lijkt een verschijnsel te zijn van de moderne maatschappij: het aantal apparaten dat automobilisten bedienen tijdens het rijden neemt toe, kantoorwerkers wisselen gemiddeld elke drie minuten van taak, en studenten luisteren tijdens het studeren naar de televisie terwijl ze textberichten versturen. Dit roept het beeld op van mensen die continue verdrinken in een veelvoud van taken.

Mensen blijken echter goed te zijn in multitasking. Volgens de threaded cognition ("draden door de geest") theorie kunnen mensen prima taken tegelijk doen zolang de hersengebieden die nodig zijn voor die taken niet teveel overlappen. Problemen treden pas op indien een bepaald gebied overvraagd wordt. Zo wordt een deel van de prefrontale cortex overbelast indien we proberen meerdere nieuwe dingen tegelijk te doen, en de parietale cortex overbelast indien we meerdere taken doen waarbij mentale tussenresultaten moeten worden bijgehouden. Cognitieve modellen, computersimulaties van menselijke informatieverwerking, kunnen verklaren en voorspellen wanneer taken wel en wanneer niet goed samen gaan, en kunnen zo behulpzaam zijn bij het voorkomen van gevaarlijke en kostbare multitasking-calamiteiten.

Multitasking kan ook een nieuw perspectief bieden op menselijke intelligentie. De cognitiewetenschap heeft altijd moeite gehad met de vraag hoe het parallelle karakter van de hersenen te verenigen is met de serialiteit van menselijk bewustzijn. Een bundel van multitasking-draden kan wel eens de juiste metafoor zijn om deze vraag beter te begrijpen.