Understanding hepatic Glycogen Storage Disease type Ia: role of phenotypic heterogeneity and nutrient sensors
| Promotie: | dr. M.G.S. (Martijn) Rutten |
| Wanneer: | 14 september 2022 |
| Aanvang: | 12:45 |
| Promotor: | prof. dr. A.J.A. (Bart) van de Sluis |
| Copromotor: | dr. ir. M.H. (Maaike) Oosterveer |
| Waar: | Academiegebouw RUG |
| Faculteit: | Medische Wetenschappen / UMCG |
Variatie in ziektesymptomen en rol van nutriënt-sensoren in glycogeenstapelingsziekte type Ia
Glycogeenstapelingsziekte type Ia (GSD Ia) is een erfelijke afwijking in de suikerstofwisseling die naast ontregeling van de energiehuishouding leidt tot een verhoogd risico op het ontwikkelen van levertumoren. Het ziektebeloop van GSD Ia is verschillend tussen patiënten, en daarnaast weten artsen niet goed hoe de levertumoren ontstaan. Hierdoor zijn er beperkte behandelmogelijkheden voor GSD Ia patiënten. In dit proefschrift onderzocht Rutten daarom de oorsprong van verschillen in ziektesymptomen en de rol van nutriënt-sensoren ChREBP en SIRT1 bij het ontstaan van leveraandoeningen in GSD Ia.
Voor zijn onderzoek maakte Rutten gebruik van muismodellen. Hieruit bleek onder andere dat er een duidelijke relatie bestaat tussen de restactiviteit van G6PC, het enzym dat defect is bij GSD Ia patiënten, en de ernst van de symptomen. Ook ontwikkelde hij een eenvoudige methode om gelijktijdig meerdere genen in levercellen van GSD Ia muizen uit te schakelen. Deze aanpak kan gebruikt worden om beter te begrijpen welke eiwitten en processen bijdragen aan de ontwikkeling van levertumoren in GSD Ia patiënten.
Daarnaast vond Rutten dat het verlagen van de activiteit van Carbohydrate Response Element Binding Protein (ChREBP) eiwit de ontwikkeling van leverziekte in GSD Ia muizen versnelt en het risico op het ontstaan van levertumoren verhoogt. Tenslotte ontdekte hij dat de stofwisseling van NAD+, een stofje dat het eiwit Sirtuin 1 (SIRT1) activeert, verstoord is in GSD Ia muizen. Deze verstoring kan het ontstaan van levertumoren bevorderen. Deze nieuwe bevindingen vergroten het inzicht in het GSD Ia ziekteproces, en bieden mogelijk aanknopingspunten voor toekomstige behandelingen.
Curriculum Vitae Martijn Rutten
Martijn Rutten (1993) studeerde Liberal Arts and Sciences en Biomedische Wetenschappen aan de Universiteit van Maastricht. Hij deed zijn promotieonderzoek bij het GUIDE Instituut van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG). Inmiddels is hij werkzaam als postdoc in het UMCG. De titel van zijn proefschrift luidt: “Understanding hepatic Glycogen Storage Disease type Ia: role of phenotypic heterogeneity and nutrient sensors.”