Ruimte voor regulering van politieke microtargeting
| Promotie: | mr. S. (Sam) Maasbommel |
| Wanneer: | 05 december 2024 |
| Aanvang: | 16:15 |
| Promotors: | prof. mr. dr. S.A.J. (Solke) Munneke, G. (Gerrit) Voerman |
| Waar: | Academiegebouw RUG |
| Faculteit: | Rechtsgeleerdheid |
Ruimte voor regulering van politieke microtargetingDe verkiezingsstrijd digitaliseert. 'Microtargeting' stelt politieke partijen in staat om op basis van data-analyse individuele burgers op maat gemaakte campagne-berichten te sturen: ouderen over de AOW, studenten over de basisbeurs. Zelfs de toonzetting kan worden afgestemd op de karaktertrekken van de ontvanger. Sinds het Cambridge Analytica-schandaal (2016) bestaan zorgen met betrekking tot transparantie, publieke deliberatie en kiezersautonomie. Met zijn promotieonderzoek beoogt Sam Maasbommel enerzijds bij te dragen aan de kennis over microtargeting en in het bijzonder zijn juridische context, en anderzijds handvatten te bieden voor het opstellen van houdbare, doelmatige en binnen de nationale context passende regels.
Maasbommel benadert het reguleringsvraagstuk vanuit een drietal invalshoeken. Na een probleemanalyse plaatst hij microtargeting als campagne-instrument in de Nederlandse (‘non-interventionistische’) partijreguleringstraditie. Vervolgens geeft hij vanuit een grondrechtelijk perspectief de grenzen aan. Tot slot kijkt hij, ter inspiratie, naar het buitenland (VS, Frankrijk, Duitsland).
Belangrijke bevindingen zijn dat het in Nederland ‘meevalt’, maar dat AI de risico’s voor de democratie kan katalyseren. Regulering kan deze mitigeren. Terughoudendheid hoeft de wetgever daarbij niet in de weg te zitten: politieke partijen zijn (‘sluipend’) gecodificeerd met een niet onaanzienlijk juridisch kader tot gevolg. Grondrechten begrenzen wat de wetgever vermag – regels moeten generiek en inhoudsneutraal zijn – maar bieden ruimte voor overheidsinterventie, zeker waar het gaat om het tegengaan van buitenlandse beïnvloeding. Regulering moet in ieder geval het electoraat meer inzage geven in digitale campagnes en de daarbij gebruikte data. Tot slot richten doeltreffende maatregelen niet enkel de pijlen op partijen; platformen zoals Facebook, Google en Twitter spelen een minstens zo grote rol.