Seroepidemiology in prevention and control: vaccine-preventable diseases in Caribbean Netherlands and SARS-CoV-2 in the Netherlands

Sero-epidemiologie in preventie en bestrijding: door vaccinatie te voorkomen ziekten in Caribisch Nederland en SARS-CoV-2 in Nederland

Het proefschrift van Eric Vos is tijdens verschillende epidemiologische stadia van grote waarde geweest. Zijn onderzoek heeft bijgedragen aan de optimalisatie van het vaccinatiebeleid in Caribisch Nederland (Bonaire, St. Eustatius en Saba) en heeft ons inzicht in de COVID-19 uitbraak in Nederland vergroot.

Met behulp van seroepidemiologisch populatieonderzoek wordt gekeken of mensen antistoffen in hun bloed hebben als gevolg van vaccinatie en/of doordat ze zijn geïnfecteerd. Dit is een belangrijke aanvulling op andere vormen van ziektesurveillance, zoals rapportage van ziektegevallen, en vaccinatiegraad. Het biedt de mogelijkheid om te zien welke mensen meer risico hebben op bepaalde infectieziekten en in hoeverre een ziekteverwekker zich verspreidt onder de bevolking.

Seroepidemiologisch onderzoek is voor de eerste keer in Caribisch Nederland uitgevoerd. Het veldwerk door Eric en zijn team vond plaats in 2017 in een grote steekproef van de bevolking bestaande uit alle leeftijden. Genodigden kwamen naar spreekuren waar materiaal werd afgenomen en vragenlijsten werden ingevuld. Een belangrijk eerste resultaat was de suboptimale bescherming tegen enkele vaccinatie-voorkombare infectieziekten, waaronder mazelen en difterie, met name onder migranten uit Latijns-Amerika en mensen afkomstig van de Nederlands-Caribische eilanden. Gezien de toegenomen circulatie van deze ziekteverwekkers waren tijdige aanpassingen aan het Rijksvaccinatieprogramma noodzakelijk, zoals het vervroegd aanbieden van de BMR boostervaccinatie. Het onderzoek liet daarnaast zien dat een relatief groot deel van de eilandpopulaties vatbaar was voor het varicella-zostervirus, het virus dat waterpokken en gordelroos veroorzaakt. Eric: “Deze bevindingen verschillen van wat we observeren in gematigde gebieden, zoals Nederland, en is belangrijke informatie omdat infectie op oudere leeftijd de kans op ernstige waterpokken vergroot. De introductie van routinematige vaccinatie tegen varicella in Caribisch Nederland is daarom aanbevolen en dat advies is later overgenomen door de minister.” Eric ontdekte verder dat een groot deel van de volwassenen was blootgesteld aan het humaan papillomavirus (het virus dan baarmoederhalskanker en genitale wratten kan veroorzaken). Dit weerspiegelde de potentiële voordelen van routinematige screening op baarmoederhalskanker in Caribisch Nederland en droeg bij aan de latere introductie ervan.

In het tweede deel van dit proefschrift zijn grote seroepidemiologische studies onder de algemene Nederlandse bevolking uitgevoerd tijdens de COVID-19-pandemie. Dit heeft waardevolle inzichten opgeleverd voor besluitvormers en adviesraden, zoals het Outbreak Management Team. Het onderzoek heeft bijvoorbeeld bijgedragen aan de identificatie van risicogroepen voor infectie, kennis opgeleverd over de effectiviteit van bestrijdingsmaatregelen en de bestendigheid van de immuunrespons na een SARS-CoV-2 infectie.

Dit proefschrift benadrukt de belangrijke rol van seroepidemiologie in de preventie en bestrijding van infectieziekten. Eric: “We onderstrepen hiermee de voordelen van een regionaal gestuurde aanpak binnen het Koninkrijk der Nederlanden, evenals een programmatische inbedding van seroepidemiologie wereldwijd om snel en adequaat informatie te kunnen verschaffen tijdens toekomstige bestrijding.”

Proefschrift: https://hdl.handle.net/11370/641403ee-7782-42a1-b623-0402cc788874