Oratie prof. dr. L.H. (Lude) Franke: De macht van het getal

De macht van het getal

Heel veel veelvoorkomende ziekten, zoals reuma en suikerziekte hebben deels een erfelijke oorzaak. De afgelopen 15 jaar zijn voor veel van deze ziekten genetische risicofactoren gevonden, maar voor verreweg de meeste is het onduidelijk hoe ze in bepaalde organen en cellen een verstorend effect hebben en uiteindelijk ziekte veroorzaken. Zulke kennis is echter zeer waardevol bij het ontwikkelen van nieuwe medicatie. Lude Franke vertelt in zijn oratie hoe nieuwe technologie ervoor zorgt dat het de komende jaren vermoedelijk veel beter mogelijk gaat zijn om precies te achterhalen welke verstoorde biologische processen uiteindelijk ziekte veroorzaken. Zijn leeropdracht is het opsporen van de moleculair biologische routes die leiden tot ziekte, door (her)analyse van grootschalige datasets.

Meer data door revolutionaire technieken

En hierbij geldt de macht van het getal: Door het analyseren van grote hoeveelheden DNA, RNA, eiwit en zogenaamde epigenetische data kunnen effecten van genetische varianten op individuele genen en eiwitten worden blootgelegd. Dit is mogelijk omdat er in de afgelopen jaren een aantal revolutionaire technieken zijn gekomen die het mogelijk maken dit in individuele lichaamscellen te bestuderen, en dit ook nog ineens tegelijkertijd voor heel veel cellen en heel veel individuen te doen. Door deze exponentiële groei van data, geldt de macht van het geval: er is nu zoveel data dat we voor veel bekende genetische risicofactoren nu ons een beeld kunnen gaan vormen hoe ze uiteindelijk werken.

Ook zeldzame ziekten

Paradoxaal genoeg bieden deze inzichten voor veelvoorkomende ziekten ook aanknopingspunten voor zeldzame ziekten. Voor veel patiënten met een zeldzame ziekte, bij wie het vermoeden is dat dit een genetische oorzaak heeft, lukt het helaas nog niet de mutatie op te sporen. Franke stelt dat over enkele jaren de kennis over veelvoorkomende ziekten zal worden ingezet om bij een deel van deze patiënten succesvol de mutaties op te sporen.

Meer informatie

Oratie: prof. dr. L.H. (Lude) Franke

• Titel: De macht van het getal
• Leeropdracht: Functional Genomics

• Faculteit: Medische Wetenschappen

Aanmelden s.v.p. uiterlijk 24 november via het aanmeldformulier.

Livestream op 1 december, zie: www.rug.nl/digitale-oratie