Oratie prof.dr. Marjolijn N. Lub-De Hooge: Farmacotherapie op maat: de farmacie en farmacologie belicht

In het kader van de door de RUG ingestelde Aletta Jacobsleerstoelen is ziekenhuisapotheker prof. dr. Marjolijn Lub-De Hooge benoemd tot hoogleraar Ziekenhuisfarmacie, in het bijzonder personalised medicine binnen de oncologie. In haar inaugurele rede blikt Lub-De Hooge vooruit op het maximaal afstemmen van de farmacotherapie met geneesmiddelen op maat voor patiënten met kanker. Deze geneesmiddelen richten zich op een unieke set aan eigenschappen om de response van de patiënt te optimaliseren.

Niet elke patiënt reageert hetzelfde op geneesmiddelen. Bij de variatie in response op anti-kankergeneesmiddelen spelen veel factoren een rol. Deze zijn patiënt specifiek, tumor specifiek en afweersysteem specifiek. Lub-De Hooge richt zich op de doelgerichte en immunotherapie en de rol van moleculaire beeldvorming in combinatie met farmacokinetiek/farmacodynamiek en weefsel modelering. Een effectief en veilig geneesmiddel moet beschikken over de juiste eigenschappen. Na het toedienen bereikt het eerst het doelweefsel en bindt zich daar vervolgens in voldoende mate aan, zodat het een effect kan teweegbrengen.

Moleculaire beeldvorming

Er is een enorme pijplijn aan nieuwe geneesmiddelen in ontwikkeling. Moleculaire beeldvorming kan inzicht geven in het farmacologisch gedrag van deze vaak innovatieve geneesmiddelen. Door op verschillende tijdstippen zichtbaar te maken hoe de verdeling is over het hele lichaam en over de verschillende tumorhaarden, kan in een vroeg stadium het ontwikkelingsproces van geneesmiddelen worden gestuurd en ondersteund. Daarnaast kan moleculaire beeldvorming helpen bij het identificeren van patiënten die het meeste baat hebben bij een gerichte behandeling met geneesmiddelen. Dit kan zijn vooraf, of vroeg in de behandeling.

Verschillende strategieën worden geschetst die zich richten op het radioactief of fluorescent labelen van innovatieve geneesmiddelconstructen, het labelen en volgen van immuuncel therapieën, en de ontwikkeling van radiofarmaca gericht tegen specifieke tumor of immuuncel eigenschappen. Gegevens worden gecorreleerd aan plasma farmacokinetiek, verschillende biomarkers en farmacodynamische parameters met als doel modellen te ontwikkelen die de farmacotherapeutische respons beter voorspellen.

Celtherapieën en bepaalde vaccins hebben het in zich om in de (verre) toekomst gepersonaliseerd te worden ingezet. Er wordt gewerkt aan strategieën om nieuwe ontwikkelingen in het lab efficiënt te kunnen vertalen naar bereidingen op maat in de ziekenhuisapotheek en naar de kliniek te brengen.

Meer informatie

Oratie: prof.dr. Marjolijn N. Lub-De Hooge

• Titel: Farmacotherapie op maat: de farmacie en farmacologie belicht
• Leeropdracht: Ziekenhuisfarmacie, in het bijzonder personalised medicine binnen de oncologie
• Faculteit: Medische Wetenschappen

Livestream op 1 april 2022, zie: www.rug.nl/digitale-oratie